باپسران نوجوانی که  زمان زیادی در اتاق خود می مانند ، چه باید کرد ؟

پاسخ :

بهترین پاسخ این است که شما ابتدا باید جویا شوید که نوجوانتان در مدرسه چه وضعی دارد . آیا منضبط و خوب است ؟ و اگر چنین نیست آیا سعی در بهترین شدن می کند ؟ والدین باید دوستان فرزند خود را شناسائی کنند و ببینند آیا مورد تأیید است ؟ اگر چنین بود اصلا این رفتار موقتی او نگران کننده نیست و مربوط به تغییرات مرحله نوجوانی است . چون در روان شناسی موردی داریم به نام (( از شیر گرفتن روانی )) ، آن حالتی است که آنها اصلا دوست ندارند میان جمع حاضر شوند ، مرتب در گوشه اتاق خود می نشینند و دوست ندارند کسی را ببینند ، که البته پسرها سر کوچه می ایستند و اگر هم تلویزیون نگاه می کنند اگر از آنها بپرسند ، تلویزیون چه گفت ؟ می گویند نفهمیدیم . او تلویزیون نگاه می کند فقط برای اینکه نگاهش به دیگران نیفتد تا نیاز نباشد مورد سؤال و جواب قرار بگیرد . در غیر این صورت باید نگران ایجاد افسردگی او باشید . خانواده نباید فکر کند که نوجوانان دوست ندارند زمان زیادی با خانواده باشند . خانواده باید در بعضی از فعالیتهای معمولی خانواده انتظار مشارکت نوجوان را داشته باشد . سعی کنید او را آزاد بگذارید تا نیازهای تنهایی او در این مرحله برآورده شود و به این خواسته او احترام لازمه را بگذارید .

وقتی که او در اتاقش تنهاست ، به این معنی نیست که شما نمی توانید داخل شوید . مسلما می توانید در زده وارد شوید و صدایش کرده و برای ایجاد یک رابطه خوب وارد اتاق او بشوید ، فقط طوری عمل نکنید که او احساس کند برای کنجکاوی وارد آنجا شده اید . چون او خیلی دقیق متوجه خواهد شد – با صداکردن و ضربه زدن به در درمی یابد که شما خواهان یک رابطه دوستی ، ضمن احترام به حریم تنهایی او هستید . اگر معترض بود و ابراز کرد خسته است و حالا حالش را ندارد ، بدون هیچگونه دلخوری ، این فرصت را به او بدهید و به او روز بخیر بگوئید و از اتاق خارج شوید . بگذارید آرام آرام دریابد شما خیال کنجکاوی به تنهایی های او نداشته اید . اگر این ارتباطات با روش درست بوجود بیاید ، او به راحتی خود باب گفتگو را افتتاح خواهد کرد و این صحبت غیر مستقیم مؤثرتر خواهد بود .

منبع : کتاب 100 پرسش 100 پاسخ در روابط والدین و فرزندان نوشته اکرم (گیتی) حیدری

با کودکان و خردسالان خاطی و نافرمان ، چگونه رفتاری داشته باشیم ؟

پاسخ :

تحقیقات نشان داده است که تنبیه بدنی ، بدترین کاری است که می توان در حق کودکان انجام داد . زیرا نه تنها به او آگاهی نمی دهد و بد و خوب چگونگی کارش را به او نمی آموزد ، بلکه باعث می شود یا به لجالج و تکرار آن عمل به اصطلاح خطا – که از نظر کودک مفهومی ندارد – بپردازد و یا از والدین و خانواده اش بیزار گردد .

تربیت کودک از مهمترین و بحث انگیزترین مسایل فرد و جامعه شناخته شده است ؛ تا آنجا که زندگی بشریت بدان وابسته است و بنای سعادت یا بدبختی هر فرد ، در جوانی و بزرگسالی پیوند مستقیم با نوع تربیت و چگونگی کنش و واکنش های مادر و پدر در دوران کودکی شان دارد .

بنابراین مسؤولیت والدین در رابطه با فرزندان اعم از کودکان و نوجوانان ، مسؤولیتی عظیم و فوق العاده است و کمترین بی توجهی یا سهل انگاری در تربیت درست آنان ، آثار مخرب و ویرانگری را در روح و جسم شان باقی خواهد گذاشت . بهمین جهت لازم است در اولین گام تربیت آنان ، پدر و مادر در تمام اوقات حضور کودکان مراقب گفتار و کردار خود باشند و باید زندگی مشترکشان را بر پایه تفاهم ، گذشت ، احترام متقابل ، راستی و درستی و مهر و عشق قرار دهند تا کودکان و خردسالان ، همه وقت ودر همه جا ، گرمی چنین روابط و گفت و شنودهائی را احساس کنند و به عنوان برجسته ترین و مؤثرترین الگو ، نحوه ی اعمال و گفتارشان را ، خود به خود از آنان بیاموزند .

همچنین والدین بایستی با استفاده از کتب حاوی قصه ها و افسانه های کهن ، بویژه داستانهائی که از قول حیوانات فواید صفات خوب و نتایج اعمال بد را ، با زبانی ساده به خردسالان یاد می دهد ، کمک گیرند و در هر فرصتی بویژه شبانگاه ، پیش از فرا رسیدن ساعت خواب کودکان ، شخصاً داستان کتاب را برایشان بخوانند و یا موضوع قصه را بازگو کنند و با تهیه این گونه کتابها برای خردسال – که خوشبختانه در دسترس همگان قرار دارد – به بالا بردن اطلاعات عمومی و تقویت و رشد صفات پسندیده شان اقدام ورزند .

کودک هر عملی را براساس ارضای حس کنجکاوی و به دست آوردن تجربه شخصی و یا برای اینکه مورد توجه اطرافیان از جمله پدر و مادر قرار گیرد انجام می دهد و بعضی از کارهایشان هم گویای ناتوانی جسمی یا واکنش کودکانه شان می باشد و راه چاره هر یک از آنها چه بسا آسان است .

دیده می شود که برخی از خردسالان ، ناخواسته به عارضه شب ادراری دچار هستند ، و یا بعضی دیگر به دروغ گوئی می پردازند . پدر و مادر نباید با تنبیه بدنی و حتّی سرکوفت ، شخصیت چنین فرزندانی را خدشه دار کنند ، بلکه همانطور که می دانند ، چون این نوع عارضه ناتوانی جسمی است و قابل درمان می باشد ، بایستی به پزشک مراجعه کنند و نیز دروغ گوئی ، یک نوع واکنش عادی از سوی او است و جای هیچگونه نگرانی ندارد و چنانچه والدین و سایر اعضای خانواده هر یک ، وظایف خویش را بشناسند و به دقت عمل کنند ، کودک از دروغ گفتن بی نیاز می گردد .

منبع : کتاب 100 پرسش 100 پاسخ در روابط والدین و فرزندان نوشته اکرم (گیتی) حیدری

آیا می توان فرزند خود را نصیحت کنیم ؟اگر به طور مطلق نصیحت کنید ، خواهید دید اثرش کمتر است . ولی ، پس از اینکه موضوعی را مطرح کردید ، با سؤالاتی احساس او را در مورد آن مطلب بپرسید . مثلاً : فکر نمی کنی بهتر باشد ساعات کمتری را برای گذراندن وقت خود با دوستت بگذرانی و بقیه وقت خود را با برنامه ریزی به فعالیت های درسی خود اختصاص دهی ؟ روی این مسأله فکر کن . یا سؤال کنید راجع به آن مطلب چه احساسی داری ؟ آیا این موضوع کمکی به تو خواهد کرد ؟ تو این مسأله را چگونه بررسی می کنی ؟

با نظر خواهی از او حق انتخاب را هم به او داده اید . ضمن اینکه احساس خود را هم با نوع سؤال خود ارائه داده اید و این باعث می شود که فرزند شما احساس کند که نظر تحمیل چیزی را ندارید . لذا در دفعات بعدی هم نظرات شما را می شنود و هم در آن تأمل می کند .

منبع : کتاب 100 پرسش 100 پاسخ در روابط والدین و فرزندان نوشته اکرم (گیتی) حیدری

اجتماعی شدن کودک چگونه است و وظیفه والدین چیست ؟اجتماعی شدن فقط این نیست که سلام بگوید ، خداحافظی کند و از دستورات اطاعت نماید . در حالی که اجتماعی شدن ارتباط برقرار کردن است . گاهی بچّه ها خجالتی و ترسو و مردم گریز هستند . بهتر است که کودک با افراد بسیار زیادی ارتباط برقرار کند و دوستان زیادی داشته باشد و وابسته به یک یا چند نفر نباشد . بچّه ها در کودکی باید انعکاسات ( رنگ و اصوات ) زیاد را گرفته باشند . باید در کودکی از زمان تولد با انواع رنگ ها آشنا شوند . بهمین دلیل است که اسباب بازی های بچّه ها را از رنگهای متفاوت و شاد می سازند . زیرا آنها سبب می شوند که کنجکاوی های آنان برانگیخته شود و اصوات مختلف را بشنوند و نتوانند در بازی افراد زیادی گرد هم جمع شوند و قدمهایی برای اجتماعی شدن بردارند . باید بچّه ها را به پارک برد تا در بازیهای دسته جمعی شرکت کنند و یاد بگیرند چگونه برای استفاده از وسایل بازی پارک در صف و نوبت قرار بگیرند . آنان را به مهد بفرستید تا در آنجا هم مقداری اجتماعی شدن را بیاموزند . در خانه به طریقی تقسیم کار شود و به آنان تفهیم گردد. در یک مکان که همه در آن زندگی می کنند و اجتماع کوچک خانواده است ، همه باید به هم کمک نمایند . در بازی با کودکان دیگر ، اسباب بازی های خود را هم در اختیار آنان بگذارید

تربیت ، اجتماعی کردن نیست

هر گاه صرفا برای زندگی اجتماعی آماده شویم از ادراک کلیت مفهوم زندگی غافل خواهیم شد.

—            اجتماعی کردن روشی برای خارج ساختن آدمی از دایره استقلال و تفرد و وارد ساختن او به دایره خواسته های دگرساخته است. واحتمال این وجود داردکه فاجعه انسان برنامه ریزی شده تحقق یابد.

—            ما نمی توانیم تعلیم وتربیت را فقط تدارکی برای اجتماعی کردن افراد طبق فرهنگی معین یاآماده کردن آنان برای زندگی حاضر بدانیم.تربیت باید شامل ارزشهایی برتر از فرهنگ های آشنا و مافوق این فرهنگ ها باشد.

—            تربیت ، بار آوردن نیست

—            خلاقیت ونوآوری زمانی فرا می رسد و اجازه ظهور و بروز پیدا می کند که ذهن آدمی اسیر هیچ گونه حس اجبار ، ترس ، سودجویی، رقابت، پیروزشدن واهداف دست ساخته دیگران نباشد.

—            تربیت تغییر دادن نیست

—            هنر مربی تغییر دادن ، شکل دادن و جهت دادن تصنعی به طبیعت کودک نیست، زیرا تربیت ، تزیین کردن و نقاب زدن بر شخصیت نیست بلکه آشکار ساختن ونمایان کردن و پرده برداشتن از چهره طبیعی وخمیرمایه فطری کودک است تا او همان شود که طبیعت و فطرتش اقتضاء میکند.

—            هر قدر تربیت بیرونی کودک کامل تر شود به همان اندازه آنها را ظاهرساز تر بارمی آورند و به او یاد می دهند که چگونه آن گونه که جامعه می پسندد خود را شکل دهند و نقش دیگران را به جای نقش خود بازی کنند.در این صورت انسان از خود بیگانه می شود.

—            بنابراین می گوییم تربیت تغییردادن نیست بلکه تایید کردن است. تایید آنچه خمیرمایه های فطری فرد حکم می کند ونه دست مایه ای که دیگران بر اساس ایده و طرح خود خواهان تغییر دادن طبیعت او هستند.

—            به هر حال وظیفه آموزش و پرورش این است که کودکان را یاری دهد که همواره خودشان باشند زیرا تنها با تایید و پذیرش خود است که می توان به فراتر از خود حرکت کرد.

—            تربیت ، عادت دادن نیست

—            برتراندراسل معتقد است هدف از تربیت پرورش انسانی است که با شک، اندیشه را از قید وبند عادات و عقاید تلقین شده آزاد نماید وبیاموزد که چگونه در وضع وحالت عدم اطمینان زندگی کند و در عین حال از اظهار نظر و اقدام خودداری ننماید.

—            هر اندازه شخص به تشکیل عادت بیشتری تن در دهدبه همان اندازه از آزادی و استقلال خویش کاسته است. واین روش خلاف تربیت عقلانی و ارادی است.

—            خلاق ترین افراد معمولا کسانی هستند که تن به عادات مکانیکی و کورکورانه نمی دهند و ذهن خود را محدود و محصور به آنچه برایشان عادت شده است نمی کنند.

—            عادت دادن اگر با اطاعت کورکورانه همراه باشد ذهن و فکر کودک تعطیل می شود و قالبها و کلیشه های از پیش تعیین شده مانع خلاقیت و تفکر او می گردد.

—            تربیت خلاق عادت را برهم میزند وحتی آن کسانی که مقدس ترین اعمال عبادی را نیز از روی عادت کورکورانه و بدون حضور قلب و اشتیاق دل انجام می دهند دین خدا را چون کالبدی بی روح تلقی می نمایند.امام علی (ع) می فرماید:برترین عبدت ترک عادت است.بنا بر این عادت در مقابل تربیت قرار می گیرد.

—            با توجه به استدلالهای فوق ، باید از هرگونه عادت در کودکان جلوگیری کرد ضمنا از از تشویش آنان در مورد عاداتشان خودداری کرد .برای بازداشتن بچه ها از تشکیل عادات بهتر است شرایط زندگی آنان یکنواخت نباشد.

تربیت ، سرعت بخشیدن به مراحل رشد نیست

سرعت در فهماندن مانع سرعت در فهمیدن می شود.

—            هرگاه سعی کنیم چیزی را زودتر از موعد طبیعی به کودکان بیاموزیم آنها را از کشف آن به وسیله خودشان باز داشته ایم .

—            نتایج پژوهشهای روان شناختی حاکی از آن است که سرعت بیش از اندازه و به دور از توانمندی وفراتر از ظرفیت طبیعی کودک فرآیند درون سازی مفاهیم آموزشی و تربیتی کودک را مختل می کند.(آنچه زود برآید دیر نپاید)

—            تعلیم وتربیت قدیم و سنتی کودک را انسان کوچکی می داند که باید هرچه زودتر به او تعلیم داد و او رابا اخلاق و رفتار بزرگسالان همانند کرد.

—            تعلیم و تربیت جدید به طبیعت ویژه کودک توجه می کند واز قوانین سرشت و رشد او مدد می جوید .

—            تربیت یک طرح بیرونی و دگرساخته نیست که هرچه سریعتر محتوی خودساخته را وارد ذهن کودک کنیم ، بلکه یک امر تکوینی ، تدریجی و فطری است که آهنگ و سرعت طبیعی خودش را دارد .و هرچه با تاخیر منطقی و آهستگی کیفی پیش رود در بلند مدت نتایج پایدارتری خواهد داشت.

—            اگر خواهان ذهنی فعال ، پویا ، خلاق و واگرا هستیم باید به جای حفظ کردن دانسته ها به خلق مجهولات اقدام ورزیم.

در تفکر واگرا ذهن آدمی ”قالب زدا ” است و در تفکر ” همگرا ” ذهن آدمی ” قالب ساز“ است.در اولی ذهن مساله مدار است ودر دومی پاسخ مدار . در اولی هدف رشد کمی وتراکمی ودر دومی هدف رشد کیفی و عمقی است.

—            اساس تربیت درونی و باروری خرد و تعقل نه ارائه آموزشهای پی درپی بلکه تحریک قوه کنجکاوی است.

بنابراین معلم باید به جای سرعت بخشیدن به مراحل رشد و آموزش ، نقش تحریک کننده این انگیزه طبیعی را داشته باشد.

تربیت ، آموزش دادن نیست

—            هرگاه چیزی را به کودک آموزش می دهیم مانع می شویم تا خود آن را شخصا اختراع و یا کشف کند.(پیاژه)

—            در تعلیم و تربیت فعال طرح موقعیتهای مبهم در فضای آموزشی وپرورشی مهمتر از ارائه موقعیتهای معلوم است زیرا تنها در موقعیتهای مبهم است که ذهن دانش آموزان تحریک می گردد واز تعادل ایستا خارج می گردد.

—            هنر یک معلم ارائه پاسخها نیست بلکه طرح سئوالهای خوب است.به تعبیر پیامبر(ص) سئوال نیکو نصف دانش است.

—            تربیت را باید از آموزشهای مستقیم و یاد دادن های یکسویه که آن را به ماشین انتقال و معلومات به دانش آموزان تبدیل کرده است نجات داد.

—            باید جریان و نحوه فهمیدن مهم تر از نتیجه فهمیدن باشد حتی اگر این جریان با تاخیر و وقفه های طولانی همراه باشد.

—            نخستین اصل در آموزش و پرورش جریان مدار ، تقویت خودرهبری و خودانگیختگی است.

—            ما باید به جای آموختن دانسته ها به فراگیران ، در باره نادانیهایمان بحث نماییم.

—            کودک نباید علوم را بیاموزد بلکه باید آن را کشف کند.

—            تربیت شکل دادن نیست

—            حال آن که تربیت شکل دادن شخصیت کودکان بر اساس قالبهای از پیش تعیین شده بیرونی نیست و ما حق نداریمکودکان را طبق ایده ها و قالبهایی که خود تراشیده ایم ، تربیت کنیم بلکه هر فردی خود منحصر به فرد است وباید به گونه ای متفاوت از دیگری تربیت شود.

—            انسان به جای این که شکل داده شود باید شکل یابدو تفاوت بین شکل دادن و شکل یافتن ، فعال بودن فرد است که در فرایند شکل یافتن خود فرد از درون و نه از بیرون و توسط دیگران شکل می یابد.

—            اصالت انسان در تربیت ، مهمترین اصل تربیتی است و حال آن که طرحهای تربیتی غالبا منهای انسان است ودر حقیقت در غیاب انسان تهیه می شوند.(مطهری،مرتضی، )

—            بعضی صاحبنظران از جمله دیویی، معتقدند نباید برای تربیت ، هدفهای ثابت و از پیش تعیین شده ای قرار دهیم. زیرا تعیین اهداف نوعی پیش دستی نسبت به آینده است و آینده محاط در دنیای ناپایداری است.

—            به نظر دیویی طرحهای بیرونی و تحمیلی که منجر به شکل دادن شخصیت کودک مطابق با اهداف از پیش تعیین شده می شود واجد دو خطر اساسی است:

—            اول : سبب محروم کردن آنها از به کاربردن هوش و حس پیش بینی ، یعنی تنظیم افعال با توجه به نتایجی که بر آنها متصور است می باشد.

—            دوم: هدفهای تحمیلی از خارج ، به تدریج به صورت هدفهای انعطاف پذیر در می آیند مادام که هدف ، زاییده فعالیتهای سیاسی و متغیرفعلی نباشد نتایج حاصله ملاک تشخیص اعتبار آن نمی تواند باشد به همین جهت معمولا عدم موفقیت دانش آموزان در نیل به هدفهای موردنظر به فساد طبیعت کودک نسبت داده می شود تا به عدم مطابقت وسایل و غایات.بنابراین اقدام تربیتی باید مستقل باشد.

—            هرقدر دخالت و شکل دادن رفتار از بیرون بیشتر باشدخودرهبری و خودکنترلی که عامل مهم تربیت فعال است خاموش می گردد.از این رو فرزندان خانواده هایی که فرزندانشان را به طور دائم تحت حمایت و حفاظت خود دارند وسعی در شکل دادن افکار و حرکات و اعمال آنها دارند،نه تنها آن قالبها و طرحهای بیرونی را درونی نمی کنند ، بلکه آنچه را که در درون خود نیز دارند باشکل دادنهای بیرونی نادیده می گیرند.

—            اریکسون معتقد است والدین باید دریابند که وظیفه آنها شکل دادن به کودک نیست بلکه کودکان بایدمطابق یک طرح درونی(اصل اپی ژنتیک) رشد و نمو پیدا کنند.

—            تربیت دخالت کردن نیست

—            موثرترین دخالت در تربیت کنار کشیدن از تربیت است.امیل شارتیه می گوید : ” اگر می خواهید فرزندانتان نسبت به مسئولیت هایشان بی تفاوت نباشند سعی کنید نسبت به مسئولیتهای آنها بی تفاوت باشید.

—            اگر ما در کار فرزندان دخالت کنیم ،به جای آنها تصمیم بگیریم،به جای آنها نگران باشیم و مضطرب شویم خود بخود آنها به افرادی تبدیل می شوند که دیگر هیچ گونه احساس مسئولیتی از خود نشان نمی دهند و همه امور را به ما وامی گذارند. واین واگذاری همراه با بی تفاوتی و وانهادگی در تمام امور خواهد بود.

—            والدینی که علاقمندند فرزندان مستقل ، آزاد،خودکار ،خودرهبر و مسئول داشته باشند، باید حتی الامکان از دخالتهای پیدرپی،تحکم و دستورات دیکته شده بپرهیزند تا کودکان از طریق فراهم نمودن زمینه های مناسب از همان ابتدا حس مسئولیت پذیری و کفایتهای اجتماعی و مهارتهای ارتباطی را در خود پرورش دهند.

—            کودکان مانند نهالهایی هستند که طبیعت نیروی حیاتی رشد و کمال را در درون آنها به ودیعه نهاده است و این نیروها به طور طبیعی با پیمودن مراحل طبیعی جلوه گر می شوند. بنا براین مربی باید به این نیروهای طبیعی اجازه شکفتن دهد و تنها راهنمایی و هدایت نماید و نه دخالت.

—            هدایت به منظور رمزگشایی از طبیعت است که ما کمک کنیم تا رموز طبیعت را کشف کندو خود بخواند نه این که ما رموز طبیعی را برایش بخوانیم. او باید خود حرکت کند نه ما او را راه ببریم،انتخاب کند نه برایش انتخاب کنیم.

—            البته دخالت نکردن به معنای بی تفاوتی کامل و رها شدن کامل کودک نیست بلکه همواره باید هدایت کننده و راهنمای نامرئی و غیرمستقیمی برای او باشیم.

—            پیشرفتهای بشر در عصر حاضر جذاب و خیره کننده است اما هنوز ارزیابی درستی از پیامدهای انسانی و اجتماعی این پیشرفتها نداریم. آنچه مهم است این تحولات جهش زا نباید جوهره انسان، آزادی،استقلال ،کرامت ،اراده وفضایل الهی او را خدشه دار نماید.

—             آنجا که شکل دهی شخصیت آدمی در قالب دخالتهای علمی ، فنی و برنامه ریزی های ماشینی ومکانیکی و دستکاریهای زیستی و ژنتیکی هویت او را از هم می پاشد باید واکنشهای انسانی برای نجات انسانیت انسان نشان داد. حتی اگر این دخالتها به نام تربیت و به قصد پیشرفت و به نیتارتقاء دانش انسان باشد.

—            تربیت شکوفا کردن استعدادها نیست

—            در تربیت کودک مانند یک گل باید غنچه خود بشکفد وشکافتن آن توسط باغبان خطاست.آنچه که در تربیت کودک مهم است تکیه بر خودفعالی ، خودجوشی، خودانگیختگی ، خودیابی و خودرهبری اوست تا از این طریق به مقصود نهایی که کمال مطلوب است دست یابد.

—            به قول سقراط ما انسانها همه آبستن حقیقتیم و نقش مربی مانند نقش یک قابله است که خود نمی زاید بلکه زمینه لازم برای زاییدن حقیقت درون کودک را فراهم می نماید بنا براین زایش و خلق از خود متربی است نه مربی.

—            در  واقع شکوفانیدن مانع شکفتن استعدادهاست. به قول رابین بارو معلمان بایدبه جای تحمیل نگرشها و خصوصیات از پیش معین شده به کودک ، استعدادهای درونی او را اجازه شکفتن دهد.َ

—            تربیت الگو دادن نیست

—            الگو دادن از بیرون مانع الگویابی از درون می شود.وظیفه مربی ارائه یک جانبه الگوهای از پیش تعیین شده به متربی نیست بلکه فراهم نمودن شرایطی است که او با میل درونی و از روی نیاز الگوهای مورد نظر خود را در جامعه و در محیط آموزشی وپرورشی خود کشف کند و نه اینکه با تبلیغات و تشویقات و پاداشها آن را بپذیرد.

—            هنر مربی این است که کاری کند که متربی الکوهای متعالی مورد نظر را خود کشف کند و با آنها همانندسازی کند نه تقلید . زیرا تقلید یک فرایند خودآگاه و مصنوعی و کلیشه برداری مکانیکی و بیرونی از رفتار دیگری است که در ساختار درونی فرد پایه ندارد ویک اقدام ظاهری است. اما همانندسازی یک فرایند ناخودآگاه ، طبیعی و درونی شده است که الگوی پذیرفته شده را در بنیادی ترین و پنهان ترین لایه های شخصیت فرد رسوخ می دهد.

—            در الگو دادن مربی برای افراد به طور اجباری و یا با دادن تشویقهای بیرونی الگو تعیین می کند اما در الگویابی ، متربی خود شخصا برای کمال بخشیدن به نیازهای فطری و شکوفایی تمامیت خویش الگوهای مورد نظر را کشف و با آنها همانندسازی میکند.

—            ما باید ترتیبی اتخاذ کنیم که چهره های مطلوب و مورد تایید، خودبخود و به طور طبیعی و تکوینی محبوب جوانان واقع شوند و آنها از روی انگیزه های درونی  ونه انگنها را داشته باشند و اگر قبل از انجام این ترغیب ، دائما به تبلیغ الگو بپردازیم ، مانند این است که فردی احساس گرسنگی نمی کند و ما به او غذا می دهیم . این رفتار اشتهای اندک او را هم کور می کند.

—            تربیت برخوردار ساختن نیست

—            هنر مربی ، محروم ساختن کودک از پاسخها ، محرکات و امکانات آماده است تا او به واسطه تلاش و بر اساس تحریک نیاز آنچه را می خواهد ، با دست خویش و تلاش و رنج سازنده بجوید.

—            اولین و سازنده ترین مربی کودک ، رنجها و زحمتهایی است که در جریان رشد خویش تحمل می کند ، زیرا آدمی تنها در برخورد با مشکلات و موانع است که خود را می یابد.

—            کودک باید یاد بگیرد که آنگونه به حوادث و موانع محیط پیرامون بنگرد که تلخ ترین و دردناک ترین آنها را هوشیار کننده و سازنده وجود خویش بداند. او باید یاد بگیرد که چگونه قدرت را از درون ضعف ، و نعمت را از درون محنت و آسایش را در خلال سختی ، و بی نیازی را از درون محرومیت ، و امنیت را از درون ناامنی جستجو کند. وظیفه بزرگسالان فراهم کردن شرایطی است که کودک با این موانع و مشکلات ،هرچند مصلحتی و ساختگی برخورد نماید و او را کمک نماید که خودش این مشکلات را حل نماید.

—             

—            بعضی والدین برای این که فرزندشان را خوشبخت کنند دائما سعی می کنند به تمامی خواسته های فرزندشان پاسخ دهند و همه نیازهایشان را رفع کنند و محیط آنها را از هرگونه رنج و مشکلی دور دارند. چنین کودکانی موجوداتی بدبخت ، شکننده ، مفلوج و بی کفایت خواهند بود که در برخورد با کوچک ترین حوادث و کمترین مشکلات خود را باخته و احساس یاس و شکست می کنند.زیرا یاد نگرفته اند شکیبایی کنند. بنابراین تربیت بلا محوری را جایگزین تربیت نازپروردگی نماییم.

—            البته هدف مربیان و والدین همیشه این نیست که کودک را به زجر و شکنجه وا دارند، بلکه هدف آبدیده کردن او در برابر زندگی است که این نوع تربیت در واقع فراهم کردن زندگی لذت بخش است زیرا زمانی فرد احساس لذت و خوشبختی می نماید که در برابر دشواریها نه تنها نبازد بلکه احساس آسایش و گشادگی نماید همانطور که خداوند فرموده است: با سختی و دشواری ، آسایش و گشایش است. فان مع العسر یسرا.

تربیت نصیحت کردن نیست

—            بخش عمده ای از شخصیت انسان در آن دسته از رفتارهایی شکل می گیرد که به صورت غیرکلامی ، پنهان و خاموش ارائه می شود و بخش اندکی از اثرگذاریهای تربیتی آن هم در سطح گذرا و ناپایدار از طریق زبان و در قالب نصیحت و پند و اندرز حاصل می شود.

—            همانگونه که نوازش کردن،تب را درمان نمی کند،گفتن و نصیحت نیز نه جهل را درمان می کند ونه مشکلات شخصیتی و رفتاری اش را.

—            در بعد آموزشی ، هنر معلم این نیست که دائما در پی انتقال و تحمیل اطلاعات و دانسته های علمی به دانش آموزان باشد بلکه هنر اصلی و ظریف معلم ، ایجاد عشق به دانستن ، کشف کردن وخلق کردن در یادگیرنده است و فراهم نمودن محیط تفکر و تعمق برای کودکان است. 

—            مشکلات و ناهنجاریهای اخلاقی و رفتاری هم با نصیحت درمان نمی شوند بلکه با اعمال و رفتار ما قابل اصلاح و درمان هستند. مثلا هیچ گاه با نصیحت نمی توان بیمار افسرده ای را وادار به نشاط و شادمانی نمود بلکه با فراهم نمودن شرایط لازم می توان احساس مفید بودن را در وی به وجود آورد وزمینه موفقیت و پیروزی او را فراهم نماییم تا به خود اعتماد پیدا نماید و افسردگی اش درمان شود.

—            بنابراین ما باید زبان کردار را جایگزین زبان گفتار نماییم . زیرا زبان رفتار ، زبان حال ، زبان احساس ، عواطف و هیجان است. و آنچه که در پس گفتار ما از طریق حالات و هیجانات و رفتار ما منتقل می شود بسیار قوی تر و گویاتر از تمامی عباراتی است که در متن گفتار ما بیان می شود.

تربیت پاسخ به نیاز نیست

—            سقراط گفته است: هدف تربیت ، ایجاد نیازاست و نه رفع نیاز و امیل شارتیه نیز گفته است : هنر معلم ، گرسنه کردن فکر و ذهن کودک است تا او با احساس گرسنگی ، خود شخصا برای سیر کردن ذهن خود به کوشش واداشته شود.

—            هنر معلم ، تحریک کنجکاوی است نه ارضاء آن ، تشدید نیاز است نه تخفیف آن ، طرح مسئله برای تحریک نیاز به دانستن است نه حل مسئله برای ارضای نیاز به دانستن . در واقع همه اختراعات و کشفیات و ابداعات بشری ریشه در تحریک نیازها داشته است.

—            طبق اصل تعادل جویی ”پیاژه“ ، هرگاه بر اثر محرک درونی یا بیرونی ، تعادل یا سکون درونی موجود بر هم زده شود، نیاز ، که خود نوعی احساس کمبود و نقصان در فرد است تولید نیرویی به نام سائق می کند تا موجود زنده برای رفع نیاز و جبران کمبود به تلاش و فعالیت وا داشته شود . پس لازمه پیشرفت و تکامل ، برهم خوردن تعادل اوست.

—            روی آوردن صاحبنظران تعلیم و تربیت به شیوه های جدید مسئله محور به جای شیوه های پاسخ مدار در همین راستا است .

تربیت نقش بازی کردن نیست

—            تربیت یک جریان درونی ، پنهان ، وجودی ، طبیعی و غالبا غیر عمدی است و با نقش بازی کردن و صحنه پردازی متفاوت است. اگر خود افرادی تربیت نایافته باشیم و بخواهیم در ظاهر نقش افراد تربیت شده را بازی کنیم . چنین روشی نه تنها کمکی به تربیت کودکان نخواهد کرد بلکه آنها افرادی متظاهر و دروغگو و از نظر شخصیتی چندسویه و چندگانه بار می آیند.

—            فرزندان ما در جریان هماندسازی با شخصیت ما ، آن بخش از وجود ما را همانندسازی می کنند که جزو طبیعت و منش ذاتی ماست. پس اگر خواهان تربیت صحیح فرزندان هستیم باید تربیت کنندگان قبلا تربیت شده باشند تا تربیت شوندگان به خوبی تربیت شوند.

برگرفته از کتاب "تربیت چه چیز نیست " اثر ارزشمند دکتر عبدالعظیم کریمی

مصوب ششصد و چهل و هفتمین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش.

در راستای رسالت و ماموریت آموزش و پرورش و جهت دهی به رشد همه جانبه دانش آموزان بر پایه تعلیم و دستورات دین مبین اسلام اهداف دوره ابتدایی به شرح زیر تعیین می شود.مدیران ،برنامه ریزان و همه افرادی که در تعلیم و تربیت دانش آموزان نقش بر عهده دارند ،مکلفند در برنامه ریزی امور ،سازماندهی فعالیتها و انجام وظایف مربوط به گونه ای اقدام نمایند که تا پایان دوره تحصیلی دستیابی دانش آموزان به اهداف تعیین شده ممکن باشد.

اعتقادی :

1-                    معنای تولی و تبری را می داند.

2-                    ترجمه بعضی از احادیث ساده را می داند.

3-                    اصول دین را می داند و به آن معتقد است.

4-                    زمانها و مکانهای مقدس و مهم را می شناسد.

5-                    معنای امر به معروف و نهی از منکر را می داند.

6-                    به مجاهدین در راه خدا و شهدا احترام می گذارد.

7-                    نمازهای واجب را با رغبت می خواند.(برای دختران)

8-                    به حضور در مسجد علاقه نشان می دهد و آداب آن را می داند.

9-                    به اولیا دین ، بزرگان و شخصیت های اسلامی احترام می گذارد.

10—خداوند را دوست دارد و او را بهترین یاور و کمک می داند.

11—با حلال و حرام آشنا است و احکام مربوط را در حد ضرورت رعایت میکند.

12—افراد محرم و نامحرم را تشخیص می دهد و احکام مربوط را رعایت می کند.

13—نماز را به درستی می خواند و با احکام ضروری مربوط به نماز و روزه آشناست.

14—قرآن را از رو می خواند و با برخی از سوره ها آشنایی داشته و از حفظ می خواند.

15—با زندگی انبیا به ویژه نبی اکرم(ص) و معصومین تا حدودی آشناست و آنان را دوست دارد.

16—با معنای معاد آشناست و می داند که انسان در کارهایی که انجان می دهد نزد خداوند پاسخگو است.

17—با مسائل مربوط به سن تکلیف و تقلید آشناست و احکام مربوط را در حد ضرورت می داند و به آن عمل می کند.(برای دختران)

اخلاقی:

1-                    راستگو و امین است.

2-                    مودب و مهربان است.

3-                    ظاهری آراسته دارد.

4-                    شجاع و صبور است.

5-                    به عهد خود پایبند است.

6-                    از والدین اطاعت می کند.

7-                    مظاهر عفت و حیا در او آشکار است.

8-                    تمیز است و پاکیزگی را دوست دارد.

9-                    برای رفتارهای خود با دیگران دلیل دارد.

10-           خطا و اشتباه دیگران را در مورد خود می بخشد.

11-           تکالیف شخصی روزانه خود را شخصا انجام می دهد.

12-           برای رسیدن به موفقیت پشتکار دارد و تلاش می کند.

13-           پوشش اسلامی را دوست دارد و آن را رعایت می کند.

14-           امیدوار و با نشاط است و از مواجه با مشکلات نمی هراسد.

15-           اوقات فراغت خود را با فعالیتها و بازیهای مناسب پر می کند.

16-           نظم و انظباط را در خانه و مدرسه و اجتماع رعایت می کند.

17-           برای انجام کار های خود دوستانش را به زحمت نمی اندازد.

18-           در ارتباط با دیگران از کلمات محبت آمیز و دوستانه استفاده می کند.

19-           به همکلاسان و همسالان خود در انجام وظایف یادگیری کمک می کند.

20-           احترام به بزرگترها را وظیفه ی خود می داند و به نظرات آنها توجه می کند.

21-           در برابر رفتارهای ناپسند خود پوزش خواسته و رفتار خود را اصلاح می کند.

علمی و آموزشی: 

1-                    به مطالعه کتاب علاقه مند است.

2-                    نسبت به شناخت پدیده ها کنجکاو است.

3-                    با نحوه یادگیری خود تا حدودی آشناست.

4-                    ارزش علم را در انجام درست کارها تا حدی می داند.

5-                    مهارتهای اولیه برای زندگی در جامعه را کسب کرده است.

6-                    به اهمیت و ارزش اطلاعات و اطلاع رسانی در زندگی آگاه است.

7-                    با زبان فارسی آشنایی دارد و می تواند از کتاب و روزنامه استفاده نماید.

8-                    در فکر کردن ،شنیدن ،گفتن و بیان مقصود ،خواندن ، نوشتن و حساب کردن مهارت کافی دارد.

فرهنگی و هنری:

1-                    از مشاهده آثار هنری لذت می برد.

2-                    با برخی از آثار معروف هنری آشناست.

3-                    سنت ها ،پدیده ها و آثار موزون را دوست دارد.

4-                    به خواندن اشعار و قصه های مناسب علاقه مند است.

5-                    ذوق و خلاقیت هنری خود را در انجام فعالیتها نشان می دهد.

6-                    به زیبایی های طبیعت توجه دارد و هماهنگی آن را دوست دارد.

7-                    در زمینه های هنری از زیبایی در پدیده های طبیعی الگو می گیرد.

8-                    برخی از آداب فرهنگی و اجتماعی اسلامی – ایرانی را می داند و برای آنها ارزش قائل است.

اجتماعی:

1-                    همکاری با دیگران را دوست دارد.

2-                    آداب سخن گفتن را رعایت می کند.

3-                    به معلمین و اولیا مدرسه احترام می گذارد.

4-                    در بازیها و فعالیتهای گروهی شرکت می کند.

5-                    مقررات مدرسه را می داند و به آنها عمل می کند.

6-                    به رعایت مقررات اجتماعی علاقه نشان می دهد.

7-                    خدمت کردن به میهن ومردم خود را دوست دارد.

8-                    نظرات اصلاحی دیگران را در مورد خود می پذیرد.

9-                    همکلاسیهای خود را دوست دارد و به آنها کمک می کند.

10-- به حق خود قانع است و حقوق دیگران را رعایت می کند.

11-- اشتباهات دیگران را با احترام به آنها تذکر می دهد.

12-- وظایف خود را در مقابل خانواده، دوستان و همسایگان می داند.

13-- برای به دست آوردن حق خود از راههای درست تلاش می کند.

14-- در برابر خدمت دیگران قدرشناس است و از آنها تشکر می کند.

15-- اعضای خانواده خود را دوست دارد و در انجام کارها به آنها کمک می کند.

16-- به انجام وظایف و مسئولیت هایی که بر عهده او می گذارند پایبند است.

زیستی:

1-                    در حفظ محیط زیست کوشاست.

2-                    نکات ایمنی را می داند و رعایت می کند.

3-                    بهداشت فردی و اجتماعی را رعایت می کند.

4-                    در حفظ سلامتی خود و دیگران تلاش می کند.

5-                    اهمیت مصونیت در برابر امراض را درک می کند.

6-                    از حواس خود به خوبی محافظت و استفاده می کند.

7-                    در نشستن و راه رفتن و استفاده از قوای بدنی به درستی عمل می کند.

8-                    با تمرین ها و بازیهای مناسب، قابلیتهای جسمی خویش را افزایش می دهد.

سیاسی:

1-                    با مفهوم وحدت و امنیت ملی آشناست.

2-                    افراد عدالتخواه و حق طلب را دوست دارد.

3-                    به حکومت دینی و ولایت فقیه علاقه مند است.

4-                    مسلمانان را دوست دارد و نسبت به امور آنان بی تفاوت نیست.

5-                    اهمیت استقلال و آزادی را در پیشرفت جامعه درک می کند.

6-                    سران کفار و مشرکین معاند با اسلام را در زمان حاضر می شناسد.

7-                    اقوام مختلف ایرانی را می شناسد و با آنان احساس همبستگی می کند.

8-                    با زندگی بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران آشناست و از او به بزرگی یاد می کند.

9-                    سران کفار و مسلمین صدر اسلام را می شناسد و با اعمال آنها نسبت به پیامبر و مسلمین آشناست.

10-- نظام جمهوری اسلامی ایران را می شناسد و به پرچم کشور احترام می گذارد و سرود ملی را از حفظ  می خواند.

اقتصادی:

1-                    وسایل خود را تمیز و سالم نگه می دارد.

2-                    به استفاده از تولیدات داخلی علاقه مند است.

3-                    مشاغل و حرف موجود در محیط زندگی خود را می شناسد.

4-                    تن پروری، بیکاری و راحت طلبی را از عوامل شکست فرد و جامعه می داند.

5-                    مالکیت خود و دیگران را تمیز می دهد و به مالکیت دیگران احترام می گذارد.

6-                    کار کردن را دوست دارد و به افرادی که کارهای مفید دارند احترام می گذارد.

7-                    در حفظ اموال عمومی به عنوان ثروت ملی می کوشد و در استفاده از آنها درست عمل می کند.

                                                               معاونت آموزش پرورش و عمومی

                                              گروه آموزش و پرورش دوره پیش دبستانی و ابتدایی

شرح وظایف مدیر:

الف- وظایف آموزشی و پرورشی :

- کلیه کارها و اقداماتی که در محیط مدرسه انجام ما پذیرد زیر نظر مدیر مدرسه خواهد بود و مدیر مدرسه حسن اجرای امور پرورشی، آموزشی و اداری در مقابل اداره آموزش و پرورش محل ، مسولیت تام دارد.

وظایف او به شرح زیر می باشد :

نظارت بر حسن اجرای برنامه ها و فعالیت های فوق برنامه و مراقبت در پیشرفت امور آموزشی ، پرورشی و اداری مدرسه بر مبنای برنامه های مصوب.

هدایت و همکاری با کارکنان آموزشی ، پرورشی و اداری در حسن اجرای برنامه ها و وظایف مصوب و راهنمایی آنان در جهت هماهنگ ساختن فعالیت های روزانه و نیل به کیفیت مطلوب جریان کار آموزشی ، تربیتی و اداری مدرسه.

اقدام به تشکیل شوراها به ویژه شورای معلمان و گروه های آموزشی – پرورشی و نظارت مستقیم بر فعالیت آنان از طریق شرکت مستمر در جلسات مربوط  و ارسال پیشنهاد های ارائه شده به اداره مطبوع جهت اقدام لازم.

تشکیل جلسات عمومی اولیای دانش آموزان و کلاس های آموزش خانواده برای آنان.

اقدام به تشکیل انجمن اولیاء و مربیان و کوشش در جلب مشارکت اولیاء دانش آموزان در انجام امور واحد آموزشی و تشکیل جلسات و انجام فعالیت های مربوط به آنان بر طبق اساسنامه و دستورالعمل های  صادره از طرف وزارت آموزش و پرورش و نظارت بر حسن اجرای وظایف انجمن اولیاء و مربیان.

حضور در کلاس درس معلمان و مربیان ومشاهده روش کار و تدریس آنان و مشاوره برای اصلاح پیشبرد روشها.

دعوت از روحانین و صاحب نظران واساتید متعهد و آگاه به مسائل تعلیم و تربیت به منظور مشاوره و راهنمایی و ایجاد هماهنگی بین اولیا و مربیان در اجرای شیوه های تربیتی و ارتقای فکری – علمی و ایمان کارکنان مدرسه با هماهنگی منطقه ذیربط.

بررسی و شناسایی معلمان و مربیان و دیگر کارکنان مدرسه که نیازمند به دوره های بازآموزی و کار آموزش هستند و معرفی آنان به اداره متبوع جهت اقدام لازم.

کوشش وتلاش مستمر در جهت رعایت موازین اسلامی از سوی کارکنان و دانش آموزان و آشنا کردن دانش آموزان با مسایل مذهبی و اخلاقی و ترغیب آنان در این زمینه.

شرکت فعال در دوره های کارآموزی و گردهمایی ها ، جلسات پرورشی ، آموزشی و اداری که از طرف وزارت آموزش و پرورش و سازمان های مربوط تشکیل می شود و کوشش در بهره گیری از نتایج بررسی ها برای بهبود امور آموزشی ، پرورشی و اداری مدرسه از طریق طرح مسایل مربوط در شوراهای معلمان و مربیان و دیگر کارکنان.

نظارت بر رفتار و روابط  دانش آموزان و کارکنان مدرسه و اتخاذ روشها و تدابیری که همکاری و هماهنگی صمیمانه بین آنان را فراهم آورد.

کسب اطلاع مستمر و دقیق از پیشرفت یا عقب ماندگی تحصیلی دانش آموزان و همکاری و تبادل نظر با اولیا و راهنمایی آنان جهت نیل به پیشرفت کار مدرسه و رفع دشواریها.

ابلاغ کتبی نتایج امتحان دانش آموزان و اعلام نظرات معلمین به اولیای دانش آموزان به منظور بررسی علل رشد یا افت تحصیلی.

کوشش در گسترش فضای مدرسه و تجهیز آن به نمازخانه، سالن سخنرانی – کتابخانه و وسایل ورزشی – بهداشتی و وسایل آموزشی – پرورشی دیگر با بهره گیری از همکاری و خدمات فکری و اجرایی اولیاء و انجمن اولیا و مربیان و افراد خیر.

نظارت و مراقبت از وسایل کمک آموزشی و ثبت فعالیت های انجام شده از سوی معلمان در دفاتر ذیربط و اهتمام در آماده نگه داشتن تجهیزات وسایل کار و امکانات برای استفاده مطلوب دانش آموزان و دخالت دادن و چگونگی فعالیت معلمان در دروس عملی در ارزشیابی.

کوشش در انجام فعالیتهای تربیتی و اجتماعی دانش آموزان از طریق تشکیل گروهها و انجمنهای دانش آموزی با رعایت مقررات.

همکاری و هماهنگی با سایر سازمانها و نهادها بر اساس ضوابط مقرر.

اقدام به ایجاد محیطی کاملا مساعد برای رشد فضایل اخلاقی بر اساس ایمان به خدا و تقوا و پیشگیری از نفوذ آفات فکری و اخلاقی و شکوفا شدن استعدادها.

نظارت دقیق بر نحوه رفتار و کردار و پوشش اسلامی دانش آموزان در داخل و خارج از مدرسه بر اساس موازین و دستورالعملهای مربوط.

نظارت بر اجرای مراسم صبحگاهی و برگزاری نماز جماعت.

سعی در شناخت دانش آموزان کم بضاعت و ایجاد زمینه کمک باحفظ شئون وشخصیت آنان.

نظارت بر حسن اجرای امتحانات کتبی، شفاهی وعملی و نحوه تصحیح اوراق امتحانی دانش آموزان از سوی معلمان.

اهتمام در امور شناسایی دانش آموزانی که ناهنجاریهای رفتاری، نارسائیهای اخلاقی و مشکلات خانوادگی دارند با همکاری معلمان و اقدام در اصلاح و رفع مشکلات آنان با طرق مقتضی.

نظارت بر اجرای امتحانات تشخیصی، تدریجی ، پایانی دانش آموزان با رعایت مفاد آیین نامه و دستورالعملها.

ب – وظایف اداری :

ثبت نام به موقع دانش آموزان بد اساس آیین نامه ها و دستورالعملهای ابلاغ شده.

پیشنهاد سازمان آموزشی، پرورشی و اداری مدرسه حداقل یک ماه قبل از شروع سال تحصیلی به اداره آموزش و پرورش محل با توجه به درجه مدرسه و ضوابط مصوب سازمانی.

تقسیم کار با توجه به شرح وظایف افراد و تنظیم کار هفتگی کلاسها و ابلاغ به موقع آن به معلمان و دانش آموزان.

ابلاغ مفاد آیین نامه ها و شرح وظایف معلمان و کارکنان و بخشنامه ها و دستورالعملهای واصله به افراد ذیربط و نظارت و مراقبت کامل در اجرای آنها.

رسیدگی به حضور و غیاب کارکنان و ثبت آن در دفتر مربوط و اعلام به موقع غیبت آنان به اداره آموزش و پرورش متبوع و کوشش در اداره کلاسها در صورت غیبت معلمان با همکاری معاون و دیگر معلمان و مربیان.

حضور در مدرسه حداقل نیم ساعت قبل از شروع کار و عدم خروج از آن مادامیکه تمام دانش آموزان و کارکنان از آن خارج نشده اند مگر در موارد ضروری و استثنایی.

دایر نگه داشتن مدرسه در ایام تعطیلات فصلی طبق مقررات و دستورالعملهای صادره از وزارت آموزش و پرورش.

نظارت مستقیم و دقیق بر تهیه و تنظیم دفتر امتحانات، دفتر آمار، لیست مشخصات دانش آموزان و نتایج امتحانات و کارنامه تحصیلی و ارسال به موقع گزارشهای لازم به اداره آموزش و پرورش و تایید مندرجات دفاتر و بستن به موقع آنها و مراقبت در حفظ و نگه داری سوابق و اسناد بر اساس مقررات و دستورالعملهای مربوط.

مراقبت در حفظ ساختمان و اموال و نظارت بر حسن اجرای امور مالی مدرسه و تنظیم دفاتر مربوط واسناد لازم بر مبنای مقررات مالی و کوشش در آماده بودن سوابق برای بررسی مقامات مربوط.

مراقبت کامل در تامین شرایط مطلوب بهداشتی و ایمنی دانش آموزان و کارکنان مدرسه و اهتمام در پیشگیری از سوانح و رساندن کمکهای اولیه برای افراد سانحه دیده و مطلع ساختن هرچه سریعتر اولیا دانش آموزان و اداره آموزش وپرورش تز جریان امر در هر مورد که اتفاقات غیره منتظره در مدرسه وقوع یابد.

اتخاذ تدابیر لازم به منظور مراقبت بر جریان فعالیتهای رسمی وجنبی آموزشی و پرورشی دانش آموزان در اوقات رسمی و فوق برنامه.

نظارت بر حسن انجام وظایف کلیه کارکنان مدرسه و تنظیم پرونده خدمت برای هر یک و ثبت چگونگی کار و رفتار و حضور و غیاب آنان به منظور فراهم ساختن موجبات ارزشیابی مداوم و کامل.

تشکیل جلسه شورای معلمان قبل از امتحانات و ثلث سوم و انتخاب یکی از معلمان یا معاونین مدرسه بعنوان ناظر برگزاری امتحانات و همکاری با مدیر مدرسه به منظور حسن اجرای امتحانات.

انجام اقدامات به منظور معرفی دانش آموزان پایه پنجم به امتحانات نهایی.

تماس و ارتباط با اداره آموزش و پرورش به منظور دفع مشکلات احتمالی کارکنان مدرسه و کوشش در زمینه رفع گرفتاریها در حد امکان.

شناسایی کارکنان علاقه مند، شایسته و فعال و معرفی به مقامات ذیربط جهت تقدیر و تشویق آنان و همچنین شناسایی افراد کم کار و سهل انگار و خاطی و معرفی آنان به اداره متبوع جهت اقدام لازم.

پاسخگویی به سوالات اولیا دانش آموزان و دیگر مراجعان مربوط.

نظارت بر تنظیم و استفاده صحیح و کامل از دفتر کلاسی روزانه دانش آموزان از سوی معلمان و مراقبت در نگه داری آن.

انجام وظیفه کارکنان اداری مدرسه در غیاب آنان با همکاری دیگر کارکنان و اتخاذ تدابیر لازم در این زمینه.

تذکر: مدیران مدارس به هنگام تغییر سمت موظف هستند اسناد و مدارک دفاتر امتحانات، آمار، اموال، اندیکاتور، بازرسی و دفاتر امور مالی و همچنین صورت اموال و وسایل مدرسه را در سه نسخه برابر مقررات تنظیم و پس از تایید مدیر جدید مدرسه و یا فردی که از سوی اداره معین شده است یک نسخه را به اداره آموزش و پرورش محل ارسال و نسخه دوم را در مدرسه بایگانی و نسخه سوم را به عنوان رسید نقل و انتقال برای خود نگه داری کنند. 

شرح وظایف معاون

عنوان پست : معاون                                                           واحد سازمانی : دبستان

شرح وظایف :

تمهید مقررات و ایجاد امکانات لازم در زمینه اجرای برنامه های صبحگاهی و برگزاری نماز جماعت و مراسم مذهبی – ملی.

نظارت و مراقبت مستقیم بر نحوه ی رفتار و حرکات و پوشش دانش آموزان در مدرسه  و خارج از مدرسه بخصوص رعایت حجاب اسلامی برای دانش آموزان دختر و نظارت بر رعایت آن از سوی کارکنان و دانش آموزان.

کوشش و تلاش مستمر در جهت رعایت موازین اسلامی از سوی کارکنان و دانش آموزان مدرسه و آشنا کردن دانش آموزان با مسایل مذهبی و اخلاقی و ترغیب آنان در این زمینه.

شناسایی دانش آموزانی که ناهنجاریهای رفتاری دارند و اقدام در جهت رفع مشکلات آنان از طریق مراجع ذیربط با اطلاع مدیر مدرسه.

رسیدگی به حضور و غیاب دانش آموزان و ارائه گزارش لازم به مدیر مدرسه و آگاه ساختن به موقع اولیا آنان.

شرکت در شوراها و در گروههای پرورشی - آموزشی با نظر مدیر مدرسه و همکاری کامل در اجرای برنامه ها و خط مشی های اجرایی مصوب.

اداره کلاس در غیاب معلم مربوط.

همکاری با مدیر و معلمان در مورد تجزیه و تحلیل نتایج ارزشیابی از نحوه پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و اعلام موارد به اولیای آنان در صورت لزوم.

همکاری با مدیر مدرسه و اشتراک مساعی در انجام وظایف مدیر.

حضور در مدرسه حداقل نیم ساعت قبل از آغاز کار روزانه و قبل از حضور دانش آموزان و مادامیکه برنامه ها و فعالیتهای آموزشی و جنبی در جریان است.

همکاری با دیگر معاونین مدرسه در انجام وظایف مربوط.

ایجاد هماهنگی و تقسیم کار بر اساس شرح وظایف با دیگر معاونین مدرسه با توجه به نظر مدیر مدرسه.

نظارت و همکاری در امر ثبت نام و تنظیم دفاتر آمار، اموال، امتحانات و نگه داری سوابق اسناد.

تهیه و تنظیم گزارشهای لازم از وقایع و اتفاقات جاری در مدرسه و ارائه گزارشهای لازم در این زمینه به مدیر مدرسه.

نظارت بر حسن انجام وظایف دیگر کارکنان مدرسه و همکاری با آنان در حسن اجرای برنامه ها و امور مربوط.

مراقبت در حفظ نظارت و وضع بهداشتی و ایمنی مدرسه و دانش آموزان و اعمال کوششهای مستمر به منظور پیشگیری از بروز ضعف و کمبود در این زمینه ها وچاره جویی نارساییها در هر مورد و فراهم کردن موجبات کمکهای اولیه و درمان موارد لازم.

مراقبت بر فعالیتهای آزاد دانش آموزان در ساعت تفریح و مواقع دیگر با کمک مربیان و معلمان.

نظارت بر کار و فعالیتهای خدمتگزاران و سرایدار – نگهبان و دیگر عوامل خدماتی مدرسه.

تهیه و تنظیم برنامه امتحانات و همکاری در برگزاری آن و در ثبت نمرات و اعلام نتایج امتحانات دانش آموزان به اولیا آنان در موقد مقرر.

معرفی دانش آموزان سال آخر برای امتحانات نهایی با نظر مدیر مدرسه به اداره آموزش و پرورش.

تهیه پیشنویس گزارشها و مکاتبات مربوط.

به عهده گرفتن وظایف کادر اداری مدرسه در غیاب آنان بر حسب مورد.

انجام کلیه امور مدرسه در غیاب مدیر مدرسه بر اساس اختیارات تفویض شده.

حضور در مدرسه در کلیه اوقات رسمی طول سال تحصیلی و تعطیلات فصلی طبق مقررات و دستورالعملهای صادره از سوی وزارت آموزش و پرورش.

انجام سایر امور ارجاعی عنداللزوم.

حضور در جلسات برگزاری امتحانات داخلی و نهایی به عنوان مراقب یا ناظر ، یا مسئول حوزه بر حسب مسئولیتی که طبق دستوالعملهای صادره از سوی آموزش و پرورش به وی محول می گردد.

همکاری در تشکیل و تنظیم پروندههای تحصیلی دانش آموزان.

انتقال و ثبت نمرات امتحانی در لیست معلم و کنترل آن و تحویل به موقع به مدیر مدرسه پس از امضا.

انجام سایر امور ارجاعی مربوط

شرح وظایف مربی پرورشی :

عنوان پست : مربی امور تربیتی                                               واحد سازمانی : دبستان

شاغل این پست با رعایت موازین شرعی زیر نظر مدیر مدرسه انجام وظیفه می نماید.

اجرای مراسم صبحگاهی ( قرآن، دعا، سرود ، مقاله،...) با همکاری مسولین مدرسه .

آموختن نماز به دانش آموزان و آشنا کردن آنان با احکام نماز و آموزشهای لازم پیرامون مسائل اخلاقی .

تلاش در جهت تهیه مکان مناسب برای برگزاری نماز جماعت با همکاری مدیر مدرسه.

برگزاری نماز جماعت در زمان و مکان مناسب با رعایت شرایط  سنی  دانش آموزان و تشویق  و ترغیب آنان جهت شرکت در نماز جماعت.

نظارت بر نحوه رفتارو کردار و پوشش اسلامی دانش آموزان در داخل و خارج مدرسه بر اساس موازین و دستورالعملهای مربوط زیر نظر مدیر مدرسه .

تهیه مقالات  برگزاری مراسم ایام خاص ( اعیاد، عزاداریها و...) با هماهنگی ستاد تربیتی مدرسه.

تدریس در کلاس طبق دستورالعملهای صادره از وزارت آموزش و پرورش .

تهیه و تنظیم برنامه های تبلیغی مناسب در مورد مناسبت های مختلف .

برگزاری سخنرانیهای کوتاه و ساده به منظور آشنا نمودن دانش آموزان با مسائل اجتماعی، سیاسی .

تنظیم و اجرای برنامه های مسابقات قرآن و برنامه ریزی برای آماده کردن دانش آموزان جهت شرکت در این مسابقات با نظر مدیر مدرسه .

تشکیل کتابخانه و تهیه و تامین لوازم اولیه و تهیه کتابهای متناسب با شرایط سنی دانش آموزان و فعال کردن کتابخانه به نحوی که همه دانش آموزان از آن بهره مند شوند.

تنظیم برنامه جهت شرکت دادن دانش آموزان در مراسم مهم دینی و اخلاقی مانند شرکت در نماز جمعه ، جشنها و سوگواریها و راه پیمایی های عمومی با هماهنگی ستاد امور تربیتی و رعایت جوانب ایمنی .

همکاری با مدیر مدرسه در انجام فعالیتهای تربیتی ، اجتماعی دانش آموزان از طریق تشکیل گروه ها و انجمنهای دانش آموزان با رعایت مقررات مربوط.

سعی درشناسایی دانش آموزان کم بضاعت و ایجاد زمینه کمک با حفظ شئون و شخصیت آنان با نظر مدیر مدرسه .

تهیه و تنظیم برنامه بازدید و اردوهای سازنده تربیتی با مساعدت مسئولین منطقه .

همکاری با مدیر و دیگر معلمان در بازدیدهای علمی دانش آموزان از مراکز صنعتی و علمی و خدماتی .

همکاری با مدیر مدرسه در جهت شناسایی ناهنجاریهای رفتاری و نارساییهای اخلاقی و عاطفی، و مشکلات خانوادگی دانش آموزان و کوشش در همکاری با مدیر مدرسه و دیگر مسئولین جهت اصلاح و رفع مشکلات آنان .

همکاری با مدیر مدرسه درمورد تشکیل شوراها و گروههای پرورشی، آموزشی و انجمن اولیاء و مربیان و تنظیم برنامه جهت تماسهای لازم با اولیاء دانش آموزان .

شرکت در جلسات مربیان که در مراکز، مناطق یا بخشها جهت هماهنگی فعالیتهای تربیتی در سطح منطقه تشکیل می گردد.

شرکت فعال در کلاسهای کارآموزی و بازآموزی و گردهمایی که ازطریق منطقه ابلاغ می شود و کوشش دربهره گیری از نتایج بررسی ها برای بهبود امور پرورشی از طریق  طرح مسائل مربوط در شورای معلمان.

تشکیل شرکت تعاونی دانش آموزان بر اساس دستوالعملهای مربوط.

همکاری با مدیر مدرسه در جهت تامین شرایط مطلوب بهداشتی و ایمنی دانش آموزان و کارکنان مدرسه و اهتمام در پیشگیری ار سوانح و رسانیدن کمکهای اولیه لازم برای افراد سانحه دیده.

شرکت در جلسات شورای معلمان و سایر شوراهایی که از سوی مدیر تعیین می شود با رعابت مقررات.

ارائه ی گزارش کار به مدیر مدرسه و مسئولین امور تربیتی .

انجام سایر امور ارجاعی عنداللزوم

شرح وظایف معلمان

عنوان پست : معلم                                                 واحد سازمانی : دبستان

شرح وظایف :

شاغل این پست زیر نظر مدرسه به شرح زیر انجام وظیفه می نماید:

کوشش و اهتمام در به وجود آوردن محیطی کاملا آموزنده و پرورش دهنده در کلاس منطبق با موازین و معیارهای اسلامی به طوریکه زمینه شکوفا شدن استعدادهای فطری و خدادادی دانش آموزان از هر جهت فراهم باشد.

کوشش در ایجاد روحیه نظم و ترتیب و دقت و همکاری و تعاون در دانش آموزان و علاقه مند نمودن آنان به تحقیق و تفحص.

اجرای برنامه های آموزشی – پرورشی مصوب (تدریس به موقع کلیه مواد برنامه طبق جدول ساعات کار هفتگی و سازمان بندی سالانه و اهتمام در بهبود کیفیت آموزشی از طریق بکار گرفتن شیوه ها و روشهای جدید تدریس با استفاده از وستیل کمک آموزشی و تهیه طرح درس)

فراهم کردن موجبات ارزشیابی به موقع از پیشرفت تحصیلی و سعی در تقویت نقاط قوت و اتخاذ تدابیر لازم جهت رفع نقاط ضعف یادگیری دانش آموزان.

انجام ارزشیابی های تشخیصی ، تدریجی و پایانی برابر آیین نامه ها و دستورالعملهای مربوط.

دقت در برگزاری امتحانات شفاهی و عملی دانش آموزان.

تححیح دقیق اوراق امتحانات دانش آموزان اعم از داخلی یا نهایی بر حسب مورد برابر دستورالعملهای صادره از سوی آموزش و پرورش.

رسیدگی مستمر به تکالیف دانش آموزان و سعی در حسن خط و بهبود کار آنان.

تبادل نظر با معلمان و مشاوران راهنما و شرکت در شوراهای آموزشی – پرورشی مدرسه و گرده همایی ها و دورههای کارآموزی و ارائه پیشنهادهای لازم.

شرکت فعالانه در گروههای آموزشی مربوط و تبادل نظر با سایر کارکنان در اجرای بهتر برنامه های درسی و ارائه پیشنهادهای لازم.

پیشنهادهای لازم در مورد برنامه های درسی ، پرورشی ، روشها و وسایل و اجرای مصوبات شوراها در حدود مقررات لازم.

همکاری و تبادل نظر با اولیل دانش آموزان در موارد لازم به منظور آگاهی از وضع رفتار و تحصیلات دانش آموزان و راهنمایی خانوادهها برای چاره جویی دشواریها و مسایل تحصیلی دانش آموزان با اطلاع مدیر مدرسه.

رسیدگی مرتب به کیفیت پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و ثبت نمرات آنان بر اساس مفاد آئین نامه امتحانات ، انجام آزمایشها و کارهای عملی لازم با توجه به محتوای کتاب درسی مربوط.

ثبت خلاصه ای از آمایشهای انجام شده و نتایج آن توسط دانش آموزان یا معلم در دفتر مربوط.

دقت و مراقبت در وضع پوشش دانش آموزان و تذکر مطالب لازم به آنان در این زمینه .

شرکت فعال در جلسات شورای معلمان و اظهار نظر و ارائه پیشنهادهای لازم.

توجه به تفاوتهای فردی دانش آموزان و توجه لازم به دانش آموزانی که در یادگیری نارسایی هایی دارند و یا دیر آموز هستند.

سعی در شناسایی ناهنجاریهای رفتاری و نارساییهای اخلاقی و مشکلات خانوادگی دانش آموزان و همکاری با مدیر و دیگر مسئولین و اولیا در جهت اصلاح و رفع مشکل آنان.

همکاری ومعاضدت با مدیر و معاون و سایر معلمان در اجرای ضوابط و مقررات دستورالعملها و بخشنامه ها.

همکاری و مساعدت لازم با مسئولین و حضور به موقع درمدرسه در جریان برگزاری امتحانات.رسیدگی مرتب به حضور و غیاب دانش آموزان و ارائه گزارشهای لازم به اولیا مدرسه.

ورود به کلاس قبل از دانش آموزان و خروج بعد از آنان و عنداللزوم همکاری با معاونت مدرسه برای مراقبت از دانش آموزان در ساعات تفریح.

حضور در جلسات برگزاری امتحانات داخلی و نهایی به عنوان مراقب یا ناظر یا مسئول حوزه و یا بر حسب مسئولیتی که طبق دستورالعملهای صادره از سوی آموزش و پرورش به وی محول می گردد.

همکاری در تشکیل و نظم پرونده های تحصیلی دانش آموز.

انتقال و ثبت نمرات امتحانی در لیست معلم و کنترل آن و تحویل به موقع به مدیر مدرسه پس از امضا.

انجام سایرامور ارجاعی مربوط.

شرح وظایف سرایدار

عنوان پست : خدمتگزار و سرایدار                                               واحد سازمانی : دبستان

شاغل این پست زیر نظر مدیر و معاون مربوطه وظایف مشروحه ذیل را به عهده دارد: بیتوته کردن در واحد متبوع.

حضور در محل خدمت حداقل یک ساعت قبل از شروع کار رسمی مدرسه و خروج از آن پس از پایان کار واحد متبوع و تنظیف کامل کلاس های درس و محوطه مربوط در تمام اوقات مقرر ضمن سال و در تابستان و انجام دیگر وظایف در تمیز نگه داشتن دائمی اماکن و مختلف واحد متبوع.

مراقبت در حفظ و نگه داری لوازم و اثاثیه و درصورت لزوم دادن گزارش لازم به مدیر و جلوگیری از خروج اموال مدرسه بدون مجوز.

گزارش به موقع به مسئولین ذیربط در مورد اماکن و تاسیساتی که از حیث تعمیرات نیاز فوری به اصلاح یا ترمیم دارند.

مراقبت و بازدید ساختمان و تاسیسات به هنگام شب و عنداللزوم دادن گزارش مربوط به مسئول مربوط.

بررسی ساختمان و تاسیسات و بازدید مرتب پشت بامها و آبریزگاه ها و گزارش به موقع به مراجع مربوط جهت پیگیری از هر گونه خطرات و حوادث و خسارات احتمالی.

مراقبت در حفظ شرایط ایمنی از لحاظ ورود وخروج اشخاص و بتزدید و کنترل مواردی که ممکن ایت به بروز حوادثی منتهی شود.

همکاری با اولیا مدرسه و متصدیان دفتری در کلیه امور مربوط به مدرسه در ارتباط با وظایف و مقررات.

رعایت مراتب ادب و اخلاق اسلامی و مراقبت در رفتار مناسب و آبرومندانه در همه فعالیتهای روزانه به خصوص با دانش آموزان و اولیا آنان و احتراز از هر گونه داد و ستد با دانش آموزان.

سرایدار موظف است تعلیمات لازم در مورد آتش نشانی و دیگر ضرورتهای مربوط به حفظ ایمنی و محیط را با شرکت در دوره های آموزشی مربوط فراگیرد.

انجام سایر امور ارجاعی عنداللزوم.

اهم فعالیت‌های روزانه که لازم است مدیران بر انجام آن نظارت داشته باشند:

1. تقویت روح وحدت اسلامی و سعی در ایجاد ارتباط اسلامی بین دانش آموزان و کارکنان.

2. اجرای مراسم صبحگاهی.

3. برگزاری نماز جماعت و شرکت در آن.

4. پیشرفت فعالیت‌های آموزشی و تبادل نظر با دبیران.

5. فعالیت‌های پرورشی و امور فوق برنامه آموزشگاه.

6. اجرای صحیح برنامه‌ی درسی و استفاده‌ی دبیران از طرح درس.

7. نحوه تشکیل و فعالیت انجمن اسلامی دانش آموزان.

8. نحوه‌ی رفتار و کردار و وضع ظاهری دانش آموزان بر اساس موازین اسلامی.

9. کنترل اطراف و اکناف آموزشگاه قبل از شروع و بعد از خاتمه کار.

10. کنترل ورود و خروج افراد غیرمسؤول.

11. کنترل ورود و خروج دانش آموزان و ملزومات و وسایلی که همراه دارند.

12. حسن کار کارکنان اداری و آموزشی و ارزشیابی مستمر از کار آن‌ها.

13. دقت و مراقبت در حضور و غیاب کارکنان و دانش آموزان.

14. حفظ واحد آموزشی در تمام مدت فعالیت آن.

15. مراقبت در امور مالی و اموال آموزشگاه و ثبت به موقع آن‌ها در دفاتر مخصوص.

16. مراقبت در حفظ و نگه‌داری اموال و اسناد (سوابق تحصیلی، پرونده‌ها، دفاتر امتحانات، لیست ریز نمرات و . . .).

17. کنترل و رسیدگی به امور ایمنی (کپسول آتش‌نشانی، شیر و لوله‌های گاز و آب، وضعیت ساختمان و . . .) و اقدام لازم.

18. نحوه پیشرفت امور آموزشی و فعالیت‌های تربیتی فرزندان شهدا و دانش آموزان بی‌سرپرست.

19. سعی در شناخت افراد مستعد و کم‌بضاعت و کمک به آن‌ها به طور پنهانی در حد امکان.

20. رعایت مقررات اداری و آموزشی.

21. تشکیل کلاس‌ها و کارگاه‌ها.

22. فعالیت دبیران و مشاوران راهنما جهت آشنا نمودن دانش آموزان و اولیا آنان با اهداف نظام جدید متوسطه و ارائه‌ی اطلاعات لازم در خصوص رشته‌های مختلف و مشاغل.

23. نحوه‌ی آموزش دبیران، مربیان کارگاه، تکنسین‌ها و دبیران آزمایشگاه.

24. بها دادن به نظرات و خلاقیت‌های کارکنان و دانش آموزان.

25. پیگیری و بررسی گزارشات رسیده از وضعیت کارگاه‌های خارج از مدرسه که دانش آموزان جهت گذراندن واحدهای عملی در آن‌ها به فراگیری مشغول هستند.

26. پاسخگویی به سؤالات اولیا و دانش آموزان و دیگر مراجعان و احترام به آن‌ها.

27. وضعیت بهداشت دانش آموزان و پیش‌بینی‌های لازم جهت پیش‌گیری بیماری‌های واگیردار.

28. وضعیت بهداشت روانی و مسایل روحی دانش آموزان.

29. فعالیت تعاونی دانش آموزان و کنترل مواد و خوراکی‌های توزیعی.

30. کنترل انجام امور محوله از طریق اداره.

31. بررسی مسایل جاری آموزشگاه.

32. توجه به امور نظافت صحیح آموزشگاه.

اهم فعالیت‌های هفتگی که لازم است مدیران انجام دهند.

1. توصیه‌های لازم تربیتی، آموزشی، انضباطی و ایمنی به دانش آموزان.

2. پی‌گیری فعالیت‌های انجام نشده مربوط به هفته‌ی گذشته (ابتدای هفته).

3. بستن دفتر حضور غیاب کارکنان (پایان هفته).

4. گشایش صندوق‌های انتقادات و پیشنهادات، مشاوره و پی‌گیری موارد عنوان شده. عنداللزوم و (پایان هفته).

5. تشویق همکاران و دانش آموزان جهت شرکت در نماز جمعه و جماعت.

6. توصیه تذکرات لازم به سرایدار در مورد حفظ حراست و رعایت نکات ایمنی به خصوص در ایام تعطیل (پایان هفته).

اهم فعالیت‌های ماهانه که لازم است مدیران مدارس انجام دهند:

1. تشکیل جلسه‌ی شورای دبیران، ستاد تربیتی، شورای مالی، انجمن اولیا و مربیان.

2. برنامه‌ریزی جهت مراسم آغازین و نماز جماعت و ایام ا. . . و مناسبت‌های هر ماه.

3. امضای لیست حقوق کارکنان.

4. ارسال گواهی انجام کار مأمورین، حق‌التدریس‌ها، قراردادی و . .

5. گزارش غیبت کارکنان به اداره‌ی متبوع.

6. ارسال گزارش مربوط به فعالیت‌ها و جلسات ستاد تربیتی به اداره‌ی متبوع.

7. تنظیم جلسات پرسش و پاسخ به مشکلات اخلاقی و تربیتی دانش آموزان و دعوت از اساتید و اهل فن.

کلاس موضوعی چیست؟

در یک کلاس موضوعی کلیه تجهیزات و امکانات آموزشی در اختیار دانش آموزان و معلمان قرار می گیرد تا معلم بتواند با کمک این امکانات ضمن تدریس تئوری مفاهیم کتاب های درسی ، با انجام کار عملی به انتقال مفاهیم و یادگیری بیشتردانش آموزان کمک کند زیرا با انجام کار عملی یادگیری آسانتر شده و در زمان صرفه جویی می شود . بعلاوه آموخته ها در ذهن دانش آموزان حک می گردد و همچنین باعث رشد خلاقیت و نوآوری و بالابردن روحیه کار گروهی بین دانش آموزان می شود.

 .

این مدارس بصورت کلاسهای موضوعی اداره می شود یعنی برای هر درس، کلاس مخصوصی درنظر گرفته شده و باتوجه به برنامه درسی ، هر ساعت در یک کلاس هستید. در هر کلاس جای نشستن هردانش آموز مشخص است بنابراین بلافاصله بعداز زنگ خوردن وسایلش را برمی دارد و به کلاس موردنظر می­ رود، وسایلش را در جای مخصوص خودش قرار می دهد و کلاس را برای استراحت ترک می نماید. تزئینات و رنگ دیوار و نیمکتها باتوجه به شرایط درس هر کلاس طراحی شده است. دربعضی از کلاسها لازم است گروه درسی با هم در یک جا بنشینند. در هر کلاس کمدی قرار داده شده که به کمک همه ی آن ها با ساخت وسایل کمک آموزشی مربوط به درس تزیین می شود.

البته وسایلی که به صورت اختراع و ابتکار جالب توجه ساخته شود در کمد مخصوص دیگری که در سالن مدرسه قرار دارد، گذاشته می شود و از امتیازات ویژه ای برخوردار می شوید پس همیشه خلاقیت خود را به کار می بندند تا بهترین وسایل را بسازند.

مزایای کلاس های موضوعی در مدارس :

-         قرار گرفتن کلیه تجهیزات و امکانات آموزشی یک درس در یک کلاس

-         فراهم کردن فرصت و فضای مناسب برای فعالیت های علمی و عملی توسط دانش آموزان

-         ارتقاء سطح کیفی آموزش در مدارس    

-         انتقال بهتر مفاهیم وکمک به یادگیری بهتر و آسان تر دانش آموزان

-         صرفه جویی در زمان تدریس

-         بکارگیری روش های نوین و فعال تدریس  

-         متناسب نمودن نوع روش تدریس بر اساس موضوع هر کلاس

-         افزایش عمق یادگیری مطالب در ذهن دانش آموزان

-         رشد خلاقیت و نوآوری دانش آموزان

-         تقویت روحیه کارگروهی در دانش آموزان ( گروه های 3 یا 5 نفری )  

-         ایجاد رقابت سالم در بین اعضای گروه

-         تقویت روحیه پرسش گری ، مشارکت ، و تفکر در دانش آموزان

-         ایجاد انگیزه و شور و نشاط بیشتر در دانش آموزان

-         چرخشی بودن کلاس های درسی

-         جلوگیری از یکنواخت بودن کلاس های درسی

-         افزایش انگیزه و دلبستگی دبیران نسبت به تجهیز کلاس موضوعی خود

-         استفاده صحیح از وسایل و امکانات کمک آموزشی موجود

-         شناسایی نواقصات آموزشگاه از لحاظ امکانات آموزشی

-         آموزش عملی همراه با آموزش تئوری در کلاس درس

-         ثابت بودن کلاس معلم و تجهیزات در طول سال تحصیلی

-        تغییرچینش سنتی دانش آموزان در کلاس
 

    یکی از دیگر مزایای این طرح دلبستگی معلم به این کلاس به دلیل اختصاص  آن به نام اوست. بنابراین انگیزه زیادی دارد که با اضافه کردن امکانات مورد نظرش به کلاس با توجه به تجارب و سلیقه خود ، تدریس را برای خود آسانتر نموده و گیرایی دانش آموزان را بیشتر کند.

هدف از تشکیل کلاسهای موضوعی:

   کلاس موضوعی با هدف آموزش عملی همراه با آموزش تئوری در کلاس درس و ایجاد انگیزه و شور و نشاط بیشتر و همچنین آموزش کار گروهی برای دانش آموزان مقطع راهنمایی طراحی شده است.

چگونه ؟

  ازدرکنارهم قرارگرفتن چند عامل ازجمله چیدمان مناسب و مختص همان کلاس درس ، دراختیارداشتن تجهیزات و ابزار مناسب آن درس و آمادگی معلمان جهت القای بهتر این مفاهیم می توان مقدمات کلاس موضوعی را  فراهم کرد.

از اهداف این طرح می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- دانش‌آموزان می‌توانند با دسترسی به انواع ابزارهای آموزشی، فرصت‌های یادگیری را در سطوح مختلف گسترش دهند

  تعامل دانش و مهارت در راستای افزایش خلاقیت-

  حرکت از محتوامحوری به فرآیندمحوری و یادگیری محوری-

  تغییر نقش معلم از انتقال‌دهنده اطلاعات به هدایت‌کننده‌ی فعالیت‌های یادگیری-

 کاربرد آموزش در زندگی، کمک به دانش‌آموزان در برقراری ارتباط معنادار میان موضوعات درسی-

  تقویت تفکر خلاق و نقّاد و پذیرش نقش یادگیرنده فعال-

  بهبود روابط معلم و شاگرد و ایجاد حسّ تعلق نسبت به مدرسه در دانش‌آموزان-

 تقویت مهارت‌های فرآیندی مانند جستجوگری، کاوشگری، فرضیه‌سازی، حل مسأله، بارش مغزی، آفرینندگی-

فراهم نمودن فرصت وفضاي مناسب براي انجام فعاليت هاي علمي توسط دانش آموزان-

فراهم شدن شرايط مناسب جهت بكارگيري روش هاي فعال تدريس از سوي معلمان-

ايجاد فرصت وترغيب دانش آموزان به تفكر وتحقيق-

شناخت استعدادوتوانمندي هاي بالقوه دانش آموزان-

توجه به جايگاه فناوري در آموزش-

كلاس‌هاي موضوعي متناسب با مفاد-

از ديگر اهداف اجراي اين طرح مي‌توان به جايگاه فناوري در آموزش، ايجاد فرصت و ترغيب دانش‌آموزان به تفكر و تحقيق، فراهم شدن شرايط مناسب براي بكارگيري روش‌هاي فعال تدريس و فراهم كردن فرصت و فضاي مناسب براي فعاليت‌هاي علمي توسط دانش‌آموزان اشاره كرد.

هدف كلي اين معاونت از برگزاري اين طرح، ايجاد توسعه تدريجي كلاس‌هاي موضوعي براي ارتقاي سطح كيفي آموزش در مدارس است.

 

چرا گروه های 3 یا 5 نفره ؟

    به دلیل تقویت دانش آموزان برای کار گروهی و احساس موثر بودن آنها در گروه ، پیشنهاد می شود حتما دانش آموزان در یک گروه قرار گیرند و دانش آموزی که از نظر درسی و کنترل بر روی دیگران قویتر است به عنوان سر گروه یا نماینده گروه انتخاب شود .با این روش علاوه بر ایجاد رقابت در داخل یک گروه می توان رقابت در گروه های مختلف ایجاد نمود تا میزان یادگیری دانش آموزان را افزایش داد . در ضمن بهتر است گروه ها 3 یا 5 نفره باشند تا در هنگام رای گیری ها بتوان اکثریت را انتخاب نمود.

مثال:

 برای مثال درکلاس موضوعی علوم لازم است تجهیزات کامل برای معلم برای انجام کلیه آزمایش ها وجود داشته تا بتواند در هنگام تدریس به صورت عملی آن فرایند را توضیح دهد . علاوه بر معلم دانش آموزان نیز باید در گروه های خود این وسایل را در اختیار داشته تا بتوانند خودشان نیز همراه با معلم آن مبحث را به صورت عملی انجام دهند تا فرآیند یادگیری کامل شود و اهداف ما نیز به طور کامل محقق شود.

 از ضرورت های اجرای این طرح می توان به موارد زیر اشاره کرد: 

شیوه‌ی ارزشیابی متفاوت است، برای هر یک از دانش‌آموزان خویش یک پرونده کاری تشکیل می‌شود و گزارش فعالیت‌های انجام‌شده هر فرد در این پرونده بایگانی می‌گردد.

توجه ویژه به ارزشیابی مستمر(هر دانش‌آموز با خودش مقایسه می‌شود نه با دانش‌آموزان دیگر. پس ارزشیابی نسبی نیست)

توجه به تفاوت‌های فردی در دانش‌آموزان

ارزشیابی با رویکرد حل مسأله، تهیه سیاهه رفتار و چک‌لیست مهارت‌ها و نگرش‌ها و ارزشیابی با توجه به پرونده‌ی عملکردی دانش‌آموزان

ایجاد انگیزه مستمر برای تمامی دست‌اندرکاران خصوصاً دبیران و عوامل اجرایی

مشارکت و هم‌اندیشی دبیران در کلیه‌ی مراحل اجرا

پشتیبانی مسئولین و مدیران

پیشنهادهایی برای مدیریت کلاس درس

توجه به دانش آموز و نشان دادن این توجه

•         جلب توجه معلم یکی از مهم ترین اهداف دانش آموزان است واگر به این خواسته او توجه نشود در بسیاری موارد با بی نظمی کردن وتخلف از مقررات کلاس سعی در جلب توجه معلم می کند

•         سلام واحوال پرسی هنگام ورود به مدرسه یا کلاس ، درنظر گرفتن رفتارهای خوب و مطلوب ، تشکر از رفتارهای مطلوب دانش آموز و... از راههایی است که می توانیم توجه خود را به دانش آموز نشان دهیم . 

رفتارهای خوب و مطلوب دانش آموزان را در نظر بگیرید

—            به دانش آموزان بفهمانید که  رفتارشان را در نظر می گیرید. سعی کنید یک پیام حاکی از قدرشناسی برای دانش آموزانی که رفتار خوبشان را فهمانده اند داشته باشید . پیامهایی مثل ” بچه ها ،شما وقتی سرجایتان آرام می نشینید ، به من کمک می کنید تا دانش آموزانی را که نیاز به کمک دارند یاری کنم .

از تجربیات همکاران خود استفاده کنید

—            معلمان مدرسه شما یکی از مهمترین منابع قابل دسترسی برای شما است . برخی همکاران شما تجربیاتی دارند که بسیاری از مشاوران و کارشناسان و نویسندگان فاقد آنَند .

به طور انفرادی تادیب کنید

—            تادیب در حین فعالیهای کلاسی باید به طور خصوصی و به طور غیر مشهود صورت گیرد به گونه ای که فقط معلم و فرد خطاکار و یا حداقل تعداد کمی از بچه های کلاس متوجه شوند

—            چهار مهارت مداخله گرایانه برای معلمان جهت واکنش خصوصی نسبت به دانش آموزان اخلال گر پیشنهاد شده است :

—            نادیده گرفتن رفتار (چشم پوشی برنامه ریزی شده) ، اشاره (حالت چهره و اشارات غیرشنیداری )، کنترل از نزدیک(ایستادن نزدیک فرد خطا کار) ، و کنترل همراه با برخورد (برخورد حرفه ای و پنهان از دید سایر دانش آموزان )

—             

تفاوتهای فردی و ویژگیهای خاص دانش آموزان را در نظر بگیرید

—            تفاوت ها دررنگ پوست ، اعتقادات مذهبی ، وضعیت والدین ،وضع مالی ، بهره هوشی و استعداد تحصیلی ، سلامت جسمانی ، ویژگیهای روحی اخلاق  روانی ، اشتغال احتمالی ، میزان مهارتهای کلامی و زبان ، اوقات فراغت و .... محتوا ، روش ، تکلیف شب و فعالیتهای یادگیری متفاوت و مختلفی را از سوی معلم در کلاس وخارج از کلاس ضروری می سازد .َ

برای موقعیت های اضطراری و غیر مترقبه برنامه ریزی کنید

—            از قبل برای موقعیتهای غیر منتظره ای مثل مواقعی که به دلایلی باید کلاس را ترک کنید ، یا گروهی را به آزمایشگاه ببرید ، یا تلفن ضروری را پاسخ بدهید ،یا مطلب مهمی را در کلاس در دفاتر ثبت کنید ، یا به دلیل بارندگی ورزش را در کلاس اجرا کنید و .....برنامه ریزی کنید وفعالیتهایی را تدارک ببینید تا جریان عادی کلاس شما مختل نگردد.

به جای ستایش از فرد انجام دهنده عمل ، به تشویق عمل انجام شده بپردازید

—            مثلا جمله ” آفرین پسرم  ، تو کار بسیار خوبی کردی که به دوستت در درسهایش کمک کردی ” بهتر است به جای این که بگوییم ” آفرین پسرم تو پسر خوبی هستی ”

—            بهتر است به فعالیتهای منجر به رفتارهای خوب توجه داشته باشیم نه محصول ورفتارهای نهایی .

قانون را اجرا کنید ، دلیل تراشی را نپذیرید

—            ابتدا مقررات و سیاستهای انضباطی خود را منطقی ، علمی و منصفانه وضع کنید و دانش آموزان را به خوبی از آنها مطلع نمایید و سپس در قبال آنها محکم و پا برجا باشید.

—            دانش آموزان باید مطمئن شوند که در صورت تخلف حتما با آنها برخورد خواهد شد و از تقصیرش نمی گذرند .

—            در مقابل آنهایی که تلاش می کنند با بحث و چانه زدن تخفیفی در تنبیه خود به دست آورند تسلیم نشوید حتی برای یک دفعه ، دلیل تراشی آنها را نپذیرید

محیط کلاس را به نحو مطلوبی سازماندهی کنید

—            محیط را غنی ، متنوع و جالب سازید . امکان حواس پرتی را کاهش دهید یا حذف کنید . محیط ها و محدوده های ممنوع ، ابزارها و وسایل ممنوع و ... را در کلاس معین کنید .

—            تا جایی که ممکن است محیط کلاس را ساده کنید .وسایل ، ابزار ، دستگاهها ، تصاویر و... اضافی را از محیط کلاس دور کنید.

اساس و ریشه های رفتارهای نامطلوب را از بین ببرید

—            تنبیه رفتار نادرست اثر کوتاه مدت دارد اما اگر برای همیشه بخواهیم رفتارش را خاموش کنیم باید به فکر یافتن و حذف ریشه های رفتارش باشیم .

—            مثل آتش سوزی با برق  که بهتر است منشا آتش و علت را رفع کنیم  نه بر روی آتش مواد بپاشیم .

درصورت امکان برخی رفتارهای ناشایست را نادیده بگیرید

—            برخی خطاهای دانش آموزان به قصد جلب توجه انجام می شوند این خطاها به شرطی که به کسی آسیبی نرسد باید نادیده گرفته شوند .

—            معلم آگاه و با تجربه رفتارهای متضاد با این خطا را که از دانش آموز سر زده مورد توجه وتشویق قرار میدهد.

پیام های عاری از سرزنش را به کار ببرید

سوء رفتارهای خاص را به طور دقیق مشخص کنید نه اینکه به به آنها عنوان کلی دهید

—            اگر دانش آموزی یک سوءرفتار خاص داشته باشد نمی توانیم ان را یک خصوصیت کلی و عام برای فرد در نظر گرفت واو را متهم کرد .

—            اگرفردی فرد دیگر را هل دهد نمی توانیم او را دردسرآفرین بنامیم یا اگردر یک فعالیت ناتوان باشد نباید او را ناتوان و بی عرضه بنامیم.

—            هنگامی که به دانش آموز لقبی می دهیم وی دیگر همیشه با آن لقب خواهد بود و از او جدا نخواهد شد. 

قاضی عادلی باشید

—            عدالت تساوی و انصاف باید در مدرسه ودر کلاس رعایت شود .

—            معلم در جریان محاکمه و قضاوت بین دانش آموزان و بین خود و دانش آموز باید عدالت را رعایت کند تا بتواند توقع عادلانه رفتار نمودن دانش آموزش در آینده باشد.

—            معلم نباید از قدرت خود سوء استفاده کند .

نشان دهیدازآن چه درکلاس جریان دارد اگاهید

—            نشان دهید حتی وقتی نیستید می توانید بفهمید در کلاس چه می گذرد

—            اطلاعات و دانشمان را به روز کنیم تا اگاه ودانشمند جلوه کنیم نه فردی که حداکثر یک شب جلوتر از شاگردانمان هستیم

از قدرت خود سوء استفاده نکنید

—            ما به عنوان معلم تکلیف تعیین می کنیم ، دانش آموزان را گروه بندی می کنیم آنها را ملزم به کنفرانس دادن می کنیم و امتحان می گیریم. تمام این موارد در حیطه قدرت ما هستند.

—            اما گاه برخی از مرزهای حق سرپرستی و مدیریت خود فرا تر رفته و از دانش آموزان خواستهای غیرقانونی دارند .مثلا اخراج از کلاس ، اجازه حرف زدن را ندادن ، اجبار به رای دادن به کاندید مورد نظر خود و کوتاه کردن موی سر به سبک خاص و........

—            استفاده غیر قانونی و غیرمنصفانه از قدرت توسط معلم باعث می شود او به نظر بی انصاف ، زورگو ویا ناآگاه از بی انصافی خود جلوه کند.واین  از تاثیر الگویی و شخصی مثبت ما بر تربیت دانش آموز می کاهد.

به رفتارهای طبیعی جنبه قانونی بدهیدَ

—            رفتارهای طبیعی اما نا بجای دانش آموزان را با قانونی کردن کاهش دهید

—            با اختصاص بخشی از وقت کلاس و مدرسه به کارهایی مثل حرف زدن با هم ، کاغذ پرت کردن ، در کلاس راه رفتن ، غذا خوردن ، بلند شدن و... به این شرط که در هنگام فعالیت آموزشی از این کارها خودداری کنند می تواند باعث کاهش این رفتارها در کلاس گردد.

به سخنان دانش آموزان گوش دهید

—            اگر شاگرد مشکلاتش را به شما بگوید و شما شنونده خوبی برای او باشید بهتر به درس شما گوش می دهد .

—            اگر هیچ کمکی به حل مشکلاتش نمی توانیم بکنیم اما گوش کردن و همدردی با او از مشکل او خواهد کاست.

—            گاه حرفهای دانش آموز از نوع مثبت است در این صورت نیز شنیدن سخن وی شرکت در شادی او است که باعث شادی و افتخار او خواهد بود.

—            گاه او از مسئولین و همکاران شما گلایه دارد که در این مواقع بهتر است که نه تایید کنیم و نه مخالفت بلکه پاسخهای بی طرفانه ای مثل ” بچه بازی در نیار ” ” تو خیلی داری سخت می گیری و.. مناسب تراست.

برای دانش آموزان حرمت قائل شوید

—            وقتی دانش آموزان را ”آقا“ و یا ” خانم ” خطاب کنید احساس بزرگ بودن و بالغ شدن به او دست می دهد.و به دنبال آن به مسئولیتها و لوازم این بزرگی و بلوغ می اندیشد و متعهد می گردد.

آمادگی کامل داشته باشید

—            همیشه دقت کنید که دانش آموزان در کلاس کار سازنده ای برای انجام دادن داشته باشند.

—            بهتر است بیش از آن چه می توانید درکلاس کار کنید ، برنامه داشته باشید تا اوقاتی از کلاس را بدون برنامه نباشید .

—            داشتن طرح درس حتی طرح و نقشه ذهنی و نه مکتوب به آمادگی شما در کلاس کمک می کند.

بد رفتاری دانش آموزان را به خود ارتباط ندهید

—            جز در موارد استثنایی ، دانش آموزان نقشه نمی کشند که با شما بدرفتاری کنند .

—            از بد رفتاری چشم پوشی نکنید اما آن را به خود ارتباط ندهید و منطقی ، قانونی و حرفه ای برخورد کنید .

از قانون مادربزرگ استفاده کنید

—            اصل مادربزرگ می گوید شخص باید از رفتارهایی که بیشتر انجام می گیرد به عنوان پاداش برای رفتارهایی که تکرار کمتری دارد استفاده کند .

—            با دانش آموز شرط کنید که اگر کاری که چندان تمایلی به انجام آن ندارد را به پایان برساند به آنها اجازه خواهید داد که به کار مورد علاقه اش بپردازد.

وقت شناس باشید

نتایج تکالیف و امتحانات را زود اعلام کنید

—            دانش آموزان حق دارند نتیجه کار خود را بدانند . علاوه بر این بازخورد سریع دادن به دانش آموز باعث اصلاح نواقص کار او و یادگیری بیشتر میشود و اعلام سریع نتایج این مهم را ممکن می سازد .

—            علاوه بر موارد بالا عدم اعلام نتایج ویا تاخیر زیاد نشان دهنده کم اهمیتی این امتحانات وتکالیف از نظر معلم است و این انگیزه تلاش بیشتر را سلب می نماید.و دلسردی ودر نتیجه بدرفتاری شاگرد را موجب می شود.

قبل از شروع درس حواس دانش آموزان را متمرکز کنید

—            فنون مختلفی را می توان برای جلب توجه شاگرد به کار برد . ازجمله گفتن جمله ” خوب درس را شروع میکنیم ”

—            ایستادن جلوی کلاس وساکت ماندن وهیچ چیز نگفتن

—            زنگی را به صدا در آوردن یا روی میز کوبیدن و...........

گروهی کار کردن و ایجاد حس در گروه بودن را به وجود آورید

—            صاحبنظران معتقدند که دانش آموزان در کلاسی که در آن گروههای کوچک فعالیت می کنند بهتر می آموزند و انگیزه بیشتری برای فعالیت دارند ، به دلایل زیر :

—            دانش آموزان با همکاری یکدیگر در گروههای آموزشی ، می توانند احساس تعلق را در خود به وجود بیاورند . احساس تعلق اولین انگیزه را برای کار و فعالیت در دانش آموزان فراهم می کند.

—            در گروه دانش آموزان احساس می کنند که دانش قدرت است بنابراین سخت کار می کنند و این به صورت عادت وسپس یک اصل در می آید.

—            دانش آموزان قوی در می یابند که باید به دانش آموزان ضعیف کمک کنند تا قدرت و دوستی در گروه باقی بماند.

از دانش آموزان تشکر  کنید

—            هنگامی که دانش آموزان کاری برایتان انجام می دهند از او تشکر کنید و از این تشکر هدفی داشته باشید.(هنگامی که تکالیفشان را به خوبی انجام دادند ، چیزی را برای شما حمل کردند ، با شما همکاری کردند ، به دانش آموزان دیگر کمک کردند، در را برایتان باز نگه داشتند ، در صف منظم ایستادند و ...)

—            تشکر از دانش آموز هم امری مودبانه است وهم باعث می شود نزد او مثبت ، محترم و متواضع جلوه کنید.

—            دانش آموز بفهمد برای چه رفتاری از او نشکر کرده اید .

—            تشکر باعث نی شود دانش آموز کار خوبش به حساب می آیدو...

سرحال و خوش رو باشید

—            اگر مشکات شخصی خود را به کلاس ببرید در تدریس ویادگیری دانش آموزان اثر می گذارد.

—            کوشش کنید تا تا نگرانی خود را در بیرون مدرسه بگذارید ، بعد از بیرون آمدن از مدرسه در صورت تمایل می توانید پیدایشان کنید . کسی آنها را برنمی دارد ، اگر برداشته هم که بهتر .

قابل رویت (وگاه غیرقابل رویت) باشید

—            هنگامی که زنگ می خورد یا کلاس عوض می شود کنار در بایستید تا هم داخل اتاق و هم راهرو را ببینید واز بیرون دیده شوید .

—            ظاهرتان را طوری نشان دهید که اماده اید به تخلفات رسیدگی کنید .

—            هر چه بیشتر در جاهای مختلف مدرسه دیده شوید بی انضباطی دانش آموزان کمتر خواهد شد .

—            مثل پلیس نباشید که سوت خطر را از فاصله زیاد به صدا در می آورد ، یک جفت کفش پاشنه نرم بپوشید و در همه اطراف اتاق یا سالن حرکت کنیدزیرا در غیر این صورت سر و صدای کفشها باعث آزار دانش آموزان در حال کار و مطالعه و لو رفتنتان هنگام نزدیک شدنتان به فرد کم کار می شود.

به دانش آموزان فرصت فکر کردن بدهید

—            ندادن فرصت کافی به دانش آموز به ویژه هنگام پرسش سئوال باعث دستپاچگی و تشویش در او و ایجاد خستگی و ناامیدی در دانش آموز و معلم می شود و تحریک فکر و کیفیت توضیح او را کاهش می دهد.

—            با افزایش زمان پاسخ گویی به سئوال چند اتفاق خوب رخ می دهد :طول جواب دانش آموز زیاد می شود ، تعداد جوابهای مناسب افزایش می یابد ، شکست کاهش می یابد، وقایع فکری- ذهنی افزایش می یابد ، شرکت افراد کند بیشتر می شود و نظم در کلاس افزایش می یابد .

سمبلی از رفتارمطلوب باشید،ریا و تظاهر نکنید

—            به آنچه انجام میدهید با دقت بنگرید و اجازه ندهید که سخنان و اعمالتان از شما یک ریاکار بسازد و نمونه ای از زفتار واقعی و مطلوب باشید.

نپرسید چرا

—            وقتی شاگرد بدرفتاری کرده پرسیدن علت آن از دانش آموز نتیجه مفیدی نخواهد داشت.آنها فقط  دنبال دلیلی برای توجیه رفتارشان می گردند و اگر نیافتند دروغ می گویند .

—            دلایل چه درست وواقعی و چه غیر منطقی و دروغ معمولا مورد پذیرش معلم قرار نمی گیرند ، پس پرسیدن آن دلیلی ندارد.

—            گاه وقتی علت واقعی را می گویند با دردسر مواجه می شوند بنا براین ترجیح می دهند بگویند ”نمی دانم“ یا ساکت بمانند. در این صورت باز هم مورد پذیرش معلم واقع نمی شود .

—            بهتر است بپرسیم ” تو چه کار کردی ؟“ یا بپرسیم آیا واقعا تو این کار را کردی ؟

—            ودر پایان دنبال راه حل هایی برای اصلاح رفتارش باشیم .

دانش آموزان را در یافتن راه حل مشکلاتشان یاری دهید

—            وقتی دانش آموز مشکلش را با شما در میان می گذارد مستقیما به او راه حل ارائه ندهید بلکه کمکش کنید راه حل های خود را ارزیابی و اجرا نماید .

—            در بهترین حالت ارائه راه حل ها او را به شما وابسته و از خود ناامید می نماید .

—            ودر حالت دیگر از شما که با ارائه راه حل اورا ناتوان و نادان دانستی و خود را عقل کل ، متنفر می گردد.

1- ارزشیابی کار دانش آموزان

—            شیوه بارم بندی خود را به دانش آموزان اعلام کنید.

—            در صورت امکان به دانش آموزان اجازه دهید در آرایش بارم بندی شرکت کنند.

—            دفتر نمره مرتبی داشته باشید

—            هنگام برگرداندن اوراق تصحیح شده مراقب احساسات دانش آموزان باشید.

—            در خط زدن پاسخ های نادرست احتیاط کنید.

—            به جای تیک زدن پاسخ درست عبارات بازخوردی مثبت به کار ببرید.

—            به شاگرد فرصت جبران نمره بد خود را بدهید.

   2- استفاده از خودسنجی و همکلاسی سنجی

       به دانش آموزان کمک کنید به ارزش مزایای خودسنجی پی ببرند.

       برای نمره دهی ضابطه ای در اختیار شاگردان بگذارید که برای آنها قابل فهم باشد.

       نگران نمره نباشید ، به آموزش بیندیشید.

       به قضاوت دانش آموزان اعتماد کنید.

     با بی اعتنایی برخورد نکنید.

     برای دریافت بازخورد بیشتر ، از دانش آموزان بخواهید ورقه یکدیگر را تصحیح کنند.

      وقتی در نظر دارید اوراق یکدیگر را تصحیح کنند، سئوالات مناسب طراحی کنید.

      به عنوان استاد شاهدی همیشه دردسترس باشید.

      به آنها حق اعتراض به نمره ای را که از همکلاسی های خود دریافت کرده اند را بدهید.

    این تصور را به آنها ندهید که از خود سلب مسئولیت کرده اید.َ

۳- اولین روز در کلاس

—            خودتان را معرفی کنید.

—            انتظارتان ازدانش آموزان رابه صراحت برایشان بیان کنید.

—            هرچه سریع تر نام دانش آموزان خود را یاد بگیرید.

—            کمک کنید دانش آموزان نام همدیگر را یاد بگیرند.

—            کمک کنید دانش آموزان با هم آشنا شوند.

—            روش ارزشیابی خود را واضح بیان کنید.

—            توانایی دانش آموزان را در هر درس مشخص نموده ودر برنامه ریزی های خود مبنای کار قرار دهید.

—            اگردرچند هفته اول هریک از قوانین رفتاری شما زیرپا گذاشته شدازخودواکنش قاطعانه نشان دهید.

  ۴- استفاده از کتابخانه

•        مزایای استفاده از کتابخانه را برای دانش آموزان شرح دهید.

•        به دانش آموزان تکالیف و پروژه هایی بدهید که وادار شوند به دنبال مطالب در منابع کتابخانه به جستجو بپردازند.

•        کمک کنید دانش آموزان در کاویدن استاد شوند.

•        به دانش آموزان یاد دهید منابع مرجع خود را ذکر کنند.

•        دانش آموزان را به استفاده گروهی از کتابخانه تشویق کنید.

۵- برگزاری جلسات با اولیای دانش آموزان

•        حتما دانش آموزان خود را بشناسید.

•        هر جا که مناسبت داشته باشد ، نمونه هایی از کار دانش آموزان را همراه داشته باشید.

•        از صحبت هایی که با اولیاء می کنید و موضوع بحث اصلی یادداشت بردارید.

•        از مقایسات دلخور کننده پرهیز کنید.

•        بیشتر بر رفتار و موفقیت های دانش آموزان تمرکز کنید تا بر روی شخصیت آنها .

•        وسوسه نشوید در مباحث مربوط به ضعف سایر همکاران وارد شوید.

•        سعی نکنید به سرعت سر و ته جلسه را هم بیاورید. 

۶- مشاوره وراهنمایی دانش آموزان

•        با دانش آموزان خود آشنا شوید.

•        از شرح حال آنها مجموعه ای به وجود آورید.

•        برای آنها هم یک آموزگار و هم یک حامی باشید.

•        قابل دسترس باشید .

•        بین آنها وهمکارانتان میانجی گری کنید.

•        به جزئیات توجه داشته باشید.(تاریخ تولدشان کارها و موفقیتهایشان و.....)تفاوتهای آنها را مورد توجه قرار دهید.

۷- کنار آمدن با والدین بدقلق

•        والدین بدقلق کسانی هستند که امدند تا شکایت کنند و یا دردسر درست کنند.

•        مستقیما با آنها درگیر نشوید بلکه کار را به مسئولین بسپارید.

•        اگر اشتباهی از شما سرزده است به مدیر اعتراف کنید و از او بخواهید که او غائله را از جانب شما فیصله دهد.

•        مهارت خود را در گوش دادن افزایش دهید. حرفشان را قطع نکنید و اجازه دهید حرف دلشان را بزنند.

•        مشکلات را ناشی از شرایط ورفتارها ببینید تا ناشی از مردم .

•        از سرریز شدن مشکلات جلوگیری کنید.

•        برای مواردی که در مورد دانش آموزان به والدینشان می گویید دلایل شفافی داشته باشید.

•        خونسردی خود را حفظ کنید و به جر و بحث ها کشیده نشوید.

•        اگر از نظر تخصصی و حرفه ای با آنها موافق نیستید سعی کنید نشان دهید درکشان می کنید.

۸- کنار آمدن با دانش آموزان حساس

—            احساسات آنها را بپذیرید.کاه به قدری افکارشان درگیر مسائل بیرون از کلاس است که نمی تواند چیزی بیاموزد. در این مواقع کمتر به آنها فشار وارد کنید . به آنها فرصت دهید راه حلی برای مشکلاتشان بیابند.

—            با ملایمت و دقت اطلاعاتی راجع به منشا احساسات قوی آنها جمع آوری کنید.

—            به دانش آموزان کمک کنید احساسات خود را بیان کنند.

—            به دانش آموزان کمک کنید منشا احساسات خود را شناسایی کنند.

—            برای پی بردن به احساسات و مشکلات دانش آموزان حساس از همکاران و به ویژه مشاور کمک بگیرید.

—            احساس ضعف را کاهش دهید.

—            بخشی از احساسات و عواطف تجربیات خود را در اختیار آنها بگذارید.

۹- کمک به دانش آموزانی که در درس قرائت ضعیف هستند

•        مطالب خود را هم به صورت شفاهی بیان کنید و هم بنویسید.

•        بررسی کنید چه کسانی نیاز به کمک دارند.

•        از دستور العملها و جملات کوتاه استفاده کنید.

•        جایگاه قرائت و درک مطلب را برای آنها مشخص کنید.

•        مهارت های قرائتی را کمتر در ارزشیابی دخالت دهید.

تکالفی به آنها بدهید که قرائت در آنها نقش خیلی مهمی ایفا نکند.

•        کمک کنید اعتماد به نفس خود را حفظ کنند.

•        درتلفظ به آنها کمک کنید .

•        در آنها ایجاد انگیزه کنید.

•        هرگز از توضیح دادن دست برندارید.

۱۰- کمک به دانش آموزانی که در درس ریاضیات ضعیف هستند

•        بپذیرید که اعداد زبان بیگانه ای به شمار می آیند.

•        به دانش آموزان خاطرنشان کنید که خاصیت انجام یک کار اشتباه همان قدر است که که انجام یک کار درست به شرطی که بتوان علت اشتباه را شناسایی و آن را از میان برداشت.

•        به دانش آموزان کمک کنید خودشان به اشتباهاتشان پی ببرند.

•        اهمیت تمرین وتکرار وحل مسائل را در یادگیری مفاهیم ریاضی دائم به شاگردان یادآوری کنید.

•        نگران سرعت عمل نباشید.پاسخ درست باشد.

•        به دانش آموزان فرصت دهید درس را با توضیح دادن  به دیگران بیاموزند.

•        به دانش آموزان فرصت دهید بدانند دیگران چگونه پاسخ داده اند.

•        ترجیحا بیشتربین گروهها رقابت برگزار کنید تا افراد

•        توده ای از اوراق حاوی سئوالات متفاوت داشته باشید و شاگردان را به حل وتمرین آنها وادارکنید.

•        همیشه برای دانش آموزان قوی تمرینها و مسائل پیچیده و چالش زا داشته باشید تا در کلاس شما اقناع و ارضاء شوند

کمک به دانش آموزان فاقد اعتماد به نفس

•        موفقیتهای آنان را بزرگ جلوه دهید.

•        کمک کنید دانش آموزان تواناییهای خود را شناسایی کنند.

•        به آنها کمک کنید نقاط ضعف خود را بپذیرند.به آنها یاری دهید باور کنند که اگر هنوز از عهده کاری بر نمی آیند بدان معنا نیست که هرگز از عهده آن برنمی آیند.

•        نشان دهید که نقاط ضعف واقعا فرصت هایی برای رشد هستند .

•        به آنها کمک کنید کشف کنند چه چیزی در آنها احساس خوبی ایجاد می کند.

•        به آنها کمک کنید احساسات خود را با دیگران در میان بگذارند.

•        تکالیفی طزاحی کنید که دانش آموزان بتوانند در آنها موفق بشوند.

•        اعتماد به نفس خود و عوامل و شرایط موثر درآن را در نظر بگیرید . وسعی کنید آن عوامل وشرایط را در صورت امکان ایجاد کنید.

۱۱- کمک به دانش آموزان درخلاقیت

—            در دادن تکالیف یا پروژه ، از یک دستور العمل اجمالی توجیهی یا یک محرک خنثی استفاده کنید.تادانش آموزان بتوانند به شیوه خودعمل نمایند و بفهمند که نتایج متفاوت بخشی از فعالیت است.

—            نوآوری وسلیقه های شخصی را بپذیرید.حتی اگرراه حلهایشان آن چیزهایی نباشند که موردنظرشما بوده

—            اگر انجام یا ارائه تکالیف ضعیف بوده است نسبت به ایده ها و افکار مفید و مثبت پشت پرده آن نگاه مثبت نشان دهید

—            سئوالات واگرا طرح کنید و طیفی از پاسخها را بپذیرید.

—            منبع:پانصد نکته برای معلمان-تالیف سالی براون -ترجمه سعید خاکسار

بسیاری از پدرها حتی تمایلی به آگاه شدن از سلامت روانی  کودکان خود نشان نمی دهند. مسلما احتمال پذیرش مشکل عاطفی فرزند برای افرادی که حتی تمایلی به بیان مشکلات عاطفی خود ندارند امری بسیار دشوار می باشد. معمولاً پدرها نسبت به ابراز احساسات و عواطف خود گرایش کمتری نشان می دهند و ترجیح می دهند پدری قوی و متبحر باشند تا دلسوز و عاطفی.

با در نظر گرفتن این امر که مردها برای بر طرف کردن مشکلات عاطفی – روانی خود کمتر نزد روانشناسان می روند. کاملا منطقی است که باور نکنند فرزندانشان ممکن است از لحاظ عاطفی به کمک احتیاج داشته باشند. آنها معتقدند تمامی مسائل عاطفی – روانی با کنترل بر رفتار کودک بر طرف می شود و چنانچه آنها این توانایی را داشته باشند، کودکانشان نیز قادر به کنترل رفتار خود خواهند شد. به نظر بسیاری از پدران این مسائل نشات گرفته از بد رفتاری است نه مشکل عاطفی.

طی تحقیقی، از پدرها خواسته شد که پسر لجوجی را در نظر بگیرند که به هیچ وجه قادر به کنترل رفتارش نمی باشند و سرانجام بگویند که آیا در این صورت حاضر به مراجعه به روانپزشک هستند یا خیر؟ اغلب آنها ابراز کردند که ما بیشتر نگران بدنامی هستیم که به دنبال مراجعه به رونپزشک به وجود می آید نه لجاجت! و عجیب آن  که آنها گمان می کنند بدنامی تاثیر بسیاری بدی روی آنها و کل خانواده  بر جای می گذارد.

بررسی ها نشان می دهد، زمانی که پدران و مادران با فرزندان خود صرف می کنند به یک اندازه نیست، به همین دلیل اغلب پدرها کمتر می توانند خود ... پیشرفت ها و بلوغ روحی فرزندانشان هماهنگ کنند.

یکی از اساتید روانپزشکی در دانشگاه می گوید هر چند اخیراً پدران بیشتر در زندگی فرزندشان نقش ایفا می کنند، اما همچنان با  مادران برابری ندارند. طبق تجربیات این استاد روانشناس. مادران تقریباً همیشه می توانند بگویند که فرزندشان، حتی اگر اولین فرزند باشد، در چه مرحله روحی قرار دارد، اما پدرها هیچگاه قادر به انجام این امر نیستند.

کارشناسان معتقدند دسترسی پیدا کردن مستقیم به پدران بهترین راه برای شرکت دادن آنها در تمامی فعالیت های مربوط به کودکان است. آنها همچنین ابراز می کنند که مردان باید در مورد بیماری ها و پیچیدگی های روحی- روانی تعلیم ببینند. در این زمینه کوتاهی های بسیاری صورت گرفته که باید جبران شود. لازم به ذکر است که وضعیت اجتماعی – اقتصادی هیچ مشکلی در این زمینه ایجاد نمی کند. انسان از هر طبقه اجتماعی که باشد نسبت به پیشرفت اشتیاق نشان می دهد.

پدران تحصیل کرده به نوعی می دانند که باید به نحوی دراین ملاقات ها شرکت کنند، و اگر از پدری در سطح اقتصادی – اجتماعی پایین خواسته شود که در چنین ملاقات هایی حضور به هم برسانند، چرا که به وجودشان نیاز هست... خب آنها هم از آنجایی که عاشق فرزندشان هستند، خواهند آمد.

منبع:کیهان با اندکی تغییر وتلخیص

صدای ناهنجار در کلاس

در کلاس سوم 1 شاگردی وجود داشت که هنرش تقلید صدای حیوانات بود . او به طرز هنرمندانه ای این کار را بدون باز نمودن دهانش انجام می داد. در کلاس و موقعی که همه ساکت بودند گاه گاه صدای یکی از حیوانات را تقلید می کرد و همه می خندیدند و کسی قادر به شناسایی او نبود . دبیران هرکدام چیزی می گفت یکی او را حیوان می نامید ، یکی می گفت : لطفا صدای پدرت را در نیار و .... تصمیم گرفتم این مشکل را به طور مسالمت آمیزی حل کنم . زنگ دوم من با آن کلاس درس روانشناسی داشتم . چند دقیقه ای از حضورم در کلاس نگذشته بود که صدای یک گاو شنیدم ، ابتدا نشان دادم که متوجه نشدم و به کارم ادامه دادم اما چند دقیقه بعد بار دیگر صدای یک گاو شنیدم . صحبتهایم را تمام کردم . به بچه ها گفتم : بچه ها امروز می خواهم مطلبی به شما بگویم . من از هنرمندانی که تقلید صدا می کنند بدم نمی آید . اگر کسی این توانایی را دارد در کلاس می تواند هنرش را نشان دهد . اما با این تدبیر نتوانستم او را وادار نمایم هنرش را نشان دهد و خود را لو دهد . بنابراین پیشنهاد دیگری دادم . گفتم : من از کلاس بیرون می روم و پشت در می ایستم . کسانی که دوست دارند ، می توانند حداکثر به مدت 5 دقیقه صدا در آورند اما پس از آن دیگر به این کار ادامه ندهید و اجازه دهید درسمان را ادامه دهیم . سپس از از کلاس بیرون رفتم . اتفاق جالبی افتاد . دانش آموزان ، هرکدام صدایی در می آورد . یکی گاو ، یکی گوسفند، یکی گربه، و ...پس از 5 دقیقه طبق قرار برگشتم و به آنها احسنت گفتم و درس را همراه با نشاط ناشی از بازی تقلید صدا دوباره شروع کردم . در روزهای دیگر چند بار این فرصت را به آنها دادم و هیچ گاه در حین تدریسم صدای گاو یا هر حیوان دیگری را در کلاس نشنیدم، غیر از دقایقی که به آنها فرصت این کار را می دادم ، که آن هم به تدریج کمتر شد تا این که هیچ کسی دیگر در آن فرصت هم نمی خواست صدا در بیاورد. اما شاگرد هنرمندمان یار و همکار خوبی برای مربی پرورشی مدرسه شد برای برگزاری نمایش طنز در مناسبتهای مختلف

ورزش در روز بارانی

همان طور که می دانید ورزش از دروس دلخواه و دوست داشتنی دانش آموزان به ویژه کودکان دبستانی است . واگر به دلیلی برگزاری آن با مشکل مواجه شود ، رنجش شدید کودکان را به دنبال دارد .

چند روزی بود که باران می بارید و با وجود همه طراوت و زیبایی باران ، بچه ها از تعطیلی احتمالی زنگ ورزش نگران بودند. زنگ تفریح ، در این فکر بودم که چگونه بچه ها را قانع کنم که امروز به جای ورزش  ، درس دیگری را تدریس کنم و روز دیگری ورزش کنند . اما وقتی به کلاس رفتم و پیشنهادم را طرح نمودم با مخالفت بچه ها مواجه شدم . آنها با فوتبال در زیر باران هم موافق بودند اما خطرت زیادی برایشان داشت که من موافق نبودم . ناگهان راه حلی به ذهنم رسید. به بچه ها گفتم : حاضرید در کلاس ورزش  کنیم . پرسیدند: چگونه ممکن است؟ گفتم : در جای تان آرام بنشینید و دو نفر به من کمک کنند تا وسایل لازم را آماده کنیم . فورا دست به کار شدیم و چهار  دستگاه میز را به جلوی کلاس منتقل کردیم و دو تا دوتا با فاصله نیم متر از همدیگر قرار دادیم و شاگردان را به دو گروه تقسیم کرده و از آنها خواستم از هرگروه یک نفر بیایند و بین میزها قرار گرفته دستهایشان را روی میزها گذاشته و پاها را از زمان بلند کنند و رکاب بزنند و فردی که مدت طولانی تری رکاب بزند برنده رقابت است . این کار را تا آخرین نفر هر گروه ادامه دادیم و بچه ها در میان شادی و تشویق دوستانشان فعالیت می کردند و خوشحال بودند و زیر باران هم نرفتند . خلاصه زنگ ورزش خوبی بود و برای من هم تجربه خوبی

20 صفحه جریمه به مطالعه 400صفحه انجامید

روزی در کلاس درسم در تربیت معلم ، دانشجویی از من سئوالی پرسید و من هم که اعتقاد دارم معلم نباید مستقیما به سئوالات دانش آموزان پاسخ دهد بلکه با سئوالات پی گیر اورا هدایت نمود تا خود به جواب برسد . در حال هدایت دانشجوی سئوال کننده بودم که دانشجوی دیگری بدون اجازه من پاسخ دانشجوی سئوال کننده را داد . از این رفتار او ناراحت شدم . وبرای جریمه اش ، به او تکلیف نمودم که چون بدون اجازه استاد کلاس در پاسخگویی بر او پیشدستی کردی ، می بایست فصل " وظایف شاگرد نسبت به معلم " را از کتاب " منیه المرید فی آداب المفید و المستفید " ( تربیت در اسلام)  نوشته شهید ثانی ، ترجمه محمدباقر حجتی مطالعه و نتیجه مطالعه اش را در کلاس ارائه نماید . او هم پذیرفت . جلسه بعد ضمن آمادگی برای ارائه کنفرانس و عذرخواهی به خاطر رفتار جلسه گذشته ، اظهار داشت که نه تنها فصل تعیین شده بلکه تمام کتاب معرفی شده را مطالعه کرده است زیرا متوجه شده که کتاب ، مطالب سودمندی دارد که نتوانسته از مطالغه آن صرفنظر نماید.

شب جمعه در مدرسه

در یک مدرسه راهنمایی ، یک روز در هفته مشاور بودم . متوجه شدم که روابط مسئولین ، معلمین و دانش آموزان بیش از حد رسمی و خشک است. تصمیم گرفتم برای کاستن از این رسمیت کاری بکنم .  بنابراین از مدیر مدرسه که مدیر آگاه و با تجربه ای بود و از پیشنهادات خوب همکاران استقبال می کرد درخواست کردم که دانش آموزان و معلمان ومسئولین مدرسه یک شب مدرسه بیایند و شب را در کنار هم ، بدون برقراری روابط رسمی و اداری بگذرانند و به فعالیتهای ورزشی ، تماشای فیلم ، لطیفه گویی و خاطره گویی و ... بپردازند و ایشان نیز پذیرفتند .

روز موعود فرا رسید و پنجشنبه از ساعت 5 بعد از ظهر همه در مدرسه حاضر شدند و به طور مستقل و بدون کمک دیگران به برپایی چادر و تهیه مقدمات شام و ... اقدام نمودند . گروههای چند نفره تشکیل دادند و با هم  صحبت می کردند و بازی می کردند

و به تبادل افکار و اطلاعات می پرداختند. دبیران نیز هر چند دقیقه را با یکی از گروهها می نشستند و گپی می زدند و چیزی می خوردند . محیط بسیار صمیمی بین دانش آموزان و معلمان به وجود آمده بود . نماز جماعت برگزار شد ، رقابتهای ورزشی تدارک دیده شد . مسابقه خاطره گویی و لطیفه گویی در سالن اجتماعات برگزار شد و ترتیبی داده شد تا شاگردان کمرو را که از قبل شناسایی کرده بودم لطیفه هایشان را در جمع دانش آموزان تعریف کنند و جسارت ابراز وجود پیدا کنند.

شب را در چادرها و یا در اتقها خوابیدند و فردا صبح ، شادمان به خانه برگشتند .

طبق نظر سنجی که بعدا توسط مدیر مدرسه از والدین ، معلمان و دانش آموزان در این مورد به عمل آمد تقریبا همه آنها از این برنامه راضی و خواستار تداوم این گونه برنامه ها شدند.آن شب به یاد این شعر شاعر افتادم که :

درس معلم ار بود زمزمه محبتی               جمعه به مکتب آورد طفل گریزپای را

نمایش فیلم پس از زنگ سوم در مدرسه

قرار بود در درس روان شناسی در زنگ آخر ، ویدیویی در باره مراحل رشد کودکان نمایش دهیم . نایش این ویدیو یک زنگ زمان نیاز داشت . حدود 30 دقیقه از زنگ سپری سد و دستگاه رایانه آماده نمایش ویدیو نشده بود . و اگر می خواستیم تمام ویدیو را نمایش دهیم می بایست 30تا 40 دقیقه پس از تعطیلی مدرسه نیز شاگردان را نگه داریم . زنگ مدرسه نواخته شد و هنوز بخش مهمی از فیلم باقی مانده بود . چیزی که باعث تعجب بود این بود که دانش آموزان که در روزهای دیگر برای شنیدن صدای زنگ لحظه شماری می کردند ، امروز با شنیدن زنگ از کلاس خارج نشدند و اصرار به ادامه کلاس تا پایان فیلم داشتند.

آن روز به یکی دیگر از دلایل عجله دانش آموزان برای رهایی از زندان کلاس خودم پی بردم و آن هم جذاب نبودن محتوا و روش تدریس  ما برای دانش آموزان بود . وبیش از پیش به معنی عمیق این شعر شاعر پی بردم که :

درس معلم ار بود زمزمه محبتی               جمعه به مکتب آورد طفل گریزپای را

نپرسیدم چرا پرسیدم چه کار کردی

روزی هنگام تدریس در کلاس متوجه شدم که شاگردی در ردیف سوم سنجاقی را از پشت به کمر نفرات جلوی فرو می کند وباعث رنجش آنها  میشود. اورا صدا کردم ،اما هنوز چیزی نگفته بودم که اوشروع به عذر خواهی کردن کرد.من فرصت را غنیمت شمرده وبه جلوی کلاس دعوتش کردم.در حالی که می دانستم چکار کرده است؛از او پرسیدم چکار کردی ؟  و او سعی می کرد که نگوید.اما بالاخره پس ازچند بار تکرار گفت که سوزنی را در کمر دوستش فرو می کرد واین کار را برای شوخی می کرده است.پس از آن از وی پرسیدم کارت خوب بود یا بد؟در جواب با شرمساری کار خود را بد دانست.سپس پرسیدم چرا بد بوده است ؟ گفت : باعث آزار او شدم .گفتم :اشکالی ندارد می خواستی با او شوخی کنی . درست است ؟ ولی او که از کار خود پشیمان بود به من گفت که اما ما حق نداریم برای شوخی و وخنداندن دیگران کسی را آزار دهیم.گفتم : رفتارت ایراد دیگری نداشت ؟ اوجواب داد :بله باعث شلوغی کلاس شده ام . سپس من اضافه کردم که بیماری های وحشتناکی وجود دارد که از راه انتقال خون قابل انتقال هستند واین سوزنی که شما  احتمالا  برای شوخی به بدن افراد دیگری فرو میکنید میتواند عامل انتقال بیماری های مختلفی شود.در ان لحظه  فرد خاطی از دوستش ،بچه های کلاس ومن معذرت خواهی کرد و درسهای مهمی به بچه های کلاس داد . از جمله :

1 – برای خندانیدن دیگران کسی را آزار ندهیم و مسخره نکنیم.

2- انتقال از راه خون مهمترین راه انتقال برخی بیماریهای مهلک مثل هپاتیت و ایدز است.

3- هرگاه اشتباهی کردیم عذرخواهی کنیم و دل دیگران را به دست بیاوریم.

درس دیگری نیز به خودم داد و آن هم این که هنگام تخلف از بچه ها نپرسیم چرا این کار را کردی ؟ بلکه بپرسیم چه کار کردی؟  زیرا اگر پرسیم چرا این کار را کردی تلاش می کند تا دلیلی برای توجیه رفتارش بیابد و دروغی بگوید واین نتیجه ای نیست که ما دوست داریم به دست آوریم.

تعارف چای مشکل را حل کرد

در مدرسه شاگردی داشتیم که در زنگ های تفریح ورودی اتاق دبیران می ایستاد وفقط به آنان نگاه می کرد ورفتار همه را زیر نظر داشت.بارها  و بارها توسط دبیران ومعاونین دور می شد ودوباره بر می گشت.به گونه ای که به یک مشکل تبدیل شده بود.روزی به طور اتفاقی تصمیم گرفتم راه حلی برای حل این مشکل امتحان کنم.یک لیوان چای آماده کردم ودر حالی که به او تعارف کردم او را به اتاق دعوت کردم .او تشکر کرد ومن اصرار کردم که چای را بگیرد.از من اصرارواز او رد کردن.ودر حالی که تعارف مرا رد می کرد عقب می رفت واین کار را تا خروج او از راهرو منتهی به اتاق دبیران ادامه دادم ودر نهایت به او گفتم که تعارفم را رد کرده است .جالب اینجاست بعد از زنگ تفریح آن روز وحتی در زنگ های تفریح روز های دیگر آن شاگرد را جلوی در اتاق دبیران ندیدم.

نمره انضباط بیستی که اول مهر به همه ی شاگردان دادم

اول مهر بود.دانش آموزان برای روز اول به مدرسه آمده بودند.من معاون دبیرستان  بودم.تصمیم گرفتم حرف دلم را روز اول بزنم.از مدیر مدرسه خواهش کردم اجازه دهد سخنرانی اولین روز سال را من برای دانش آموزان ارائه دهم.پس از سلام واحوال پرسی وخیر مقدم به دانش آموزان در شروع سال تحصیلی به آنها اعلام کردم که من معاون دبیرستان هستم وبه همکاری شما برای اداره ونظم  مدرسه نیازمندم ضمنا از نظر من انسانها به ویژه شما،خوب،پاک ودوست داشتنی هستندومن همین الان در شروع روز مدرسه ،نمره ی انضباط همه ی شما را در لیست نمره انضباط ،  20در نظر گرفته ام .واز شما تقاضا دارم در تمام طول سال تحصیلی تمام تلاش خود را به کار ببرید تا این نمره بیست تغییر نیابد وسپس توضیح دادم چه کارهایی نباید انجام دهند. و چه کارهایی را باید انجام دهند تا نمره شان تا آخر سال 20 بماند . در طول سال همواره شاهد تلاش دانش آموزان برای حفظ این نمره بودم . و سعی می کردند آن گونه که من فکر می کردند هستند ، باشند و بشوند . من هم سعی می کردم تا حد امکان اشتباهات جزئی شان را نادیده بگیرم تا تا نمره شان کاهش نیابد . تاثیر این خوش بینی در رفتار شاگردانم بسیار چشمگیر بود .

دعوت از دانش آموز ترک تحصیلی سابق برای سخنرانی یا مصاحبه در مراسم آغازین مدرسه  

در همسایگی مدرسه یکی از دانش آموزان سابق مدرسه را می دیدم که بی کار و علاف در خیابان سرگردان بود. روزی او را صدا زدم و از اوضاع و احوالش پرسیدم . بسیار ناراحت و پشیمان بود که درس و مدرسه را رها کرده و کاری هم پیدا نکرده . او دوست داشت که به مدرسه برگردد و جبران کند .من به او گفتم که می تواند چنین کاری را انجام دهد . او را راهنمایی کردم تا در یک مدرسه بزرگسالان ثبت نام نماید و به تحصیل ادامه دهد .

بعدا به این فکر افتادم که تجربه ایشان ،می تواند  تجربه مفیدی برای دانش آموزان فعلی مدرسه  باشد و کاش راهی پیدا می شد تا تجربه اش را برای همه شاگردان مدرسه تعریف کند .

سرانجام  به این  نتیجه رسیدم که از او دعوت کنم در مراسم  صبحگاهی مدرسه تجربه و احساسش را برای بچه ها بازگو کند .

از او برای سخنرانی دعوت کردم اما با اصرار زیاد تنها حاضر شد با او مصاحبه ای در مراسم آغازین مدرسه صورت گیرد . بالاخره مصاحبه ای با او ترتیب داده شد و و سئوالات مختلفی از او پرسیدم و توصیه هایی نیز به بچه ها کرد که قدر این روزها را بدانند و درس ها وراهنماییهای دبیران و مسئولین مدرسه را جدی بگیرند و ....تا به وضع او دچار نشوند .

به نظر خودم آن مصاحبه از مصاحبه های منحصر به فردی بود که تا حالا شنیده بودم و فکر می کنم هشدار موثری بود برای آن دسته از شاگردان مدرسه که در مطالعه دروسشان سهل انگاری می کردند . وقصد ترک تحصیل داشتند.

رادیو در خدمت کلاس علوم اجتماعی  

در راه مدرسه از رادیو شبکه فرهنگ ، شنیدم که تا دقایقی دیگر جلسه استیضاح یکی از وزیران به صورت مستقیم پخش خواهد شد . من آن موقع دبیر علوم اجتماعی بودم و اتفاقا آن روز باید درس مربوط به وظایف و اختیارات نمایندگان مجلس را در نظام جمهوری اسلامی تدریس می کردم .

بنا براین فرصت را غنیمت شمرده و تصمیم گرفتم مشروح جلسه استیضاح وزیر را برای شاگردان در کلاس پخش نمایم . رادیو را به کلاس بردم و جلسه استیضاح را که شامل : سخنان موافقان و مخالفان استیضاح و دفاعیات وزیر استیضاح شده و سخنان رئیس جمهور در دفاع از ابقای وزیر و در نهایت رای گیری و عزل وزیر بود پخش نمودم . کلاس مفیدی بود . شاگردان از این که با روش کار نمایندگان و نظارت شان بر دولت آشنا شده بودند ، خوشحال بودند و به وجود یک منبع اطلاعاتی جدید به نام رادیو نیز پی بردند.